Watermonsters

Antwerpen
Limburg
West-Vlaanderen
Oost-Vlaanderen
Vlaams-Brabant
Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Afbeelding
Watermonsters
Lars Duchateau
Soort
Water
Looptijd
Actief
Werking
Natuurpunt

Het grootste burgeronderzoek ooit naar de kwaliteit van ons water

Watermonsters is een baanbrekende burgerwetenschapscampagne. In dit project werken Natuurpunt, Waterland, Bond Beter Leefmilieu, De Standaard en de Katholieke Universiteit Leuven samen om de waterkwaliteit in Vlaanderen te onderzoeken. Binnen deze campagne zullen vrijwilligers van Natuurpunt via 1000 metingen de waterkwaliteit in de door de vereniging beheerde natuurgebieden onderzoeken.

>> alles over het project Watermonsters <<

'De kwaliteit van de samenleving weerspiegelt zich in de wijze waarop ze omgaat met water,’ aldus Mahatma Gandhi. Hoewel de waterkwaliteit in Vlaanderen de laatste 40 jaar gevoelig is verbeterd, is ze nog lang niet gezond. De vervuiling vanuit de landbouw - denk aan pesticiden en mestvervuiling - is nog veel te groot. Inspanningen vanuit de industrie om minder vervuilende stoffen te lozen gaan de goede kant op, maar nog te veel met de handrem op. Ten slotte is er nog de gestage, maar trage uitbouw van het rioleringsnetwerk. Nog te veel overstorten - maar liefst 9000 - bedreigen onze natuur.

Op zoek naar E. coli

In 'Watermonsters', de baanbrekende burgerwetenschapscampagne, willen Natuurpunt, Waterland, Bond Beter Leefmilieu, De Standaard en de Katholieke Universiteit Leuven meer dan 5000 burgers verenigen om de waterkwaliteit in Vlaanderen te onderzoeken. De metingen zijn in de eerste plaats gericht op E. coli, een darmbacterie die in ons water terechtkomt als er ongezuiverd rioolwater overloopt in grachten, beken, rivieren en kanalen. Maar hopelijk vertellen de metingen ook iets over andere stoffen die vanuit onze riolen ons water instromen. Denk aan medicijnresten, nutriënten, detergenten en zepen, die eveneens een ernstige bedreiging vormen voor zowel het milieu als de volksgezondheid. Dankzij een eenvoudige test kunnen burgers de aanwezigheid van deze E. coli-bacterie meten in waterlopen en zo bijdragen aan een beter inzicht in onze waterkwaliteit.

Aan de slag met de testkit

De inschrijvingen voor het burgeronderzoek Watermonsters zijn afgelopen. De watermonsters worden afgenomen tussen 25 april en 4 mei in stromende beken, grachten, rivieren en kanalen in heel Vlaanderen. Benieuwd naar de resultaten? Begin juni 2025 vind je alle meetpunten en alle resultaten terug op een gedetailleerde kaart en in een uitgebreid dossier in De Standaard.

Afbeelding
Watermonsters

Natuurpunt test de waterkwaliteit op 1.000 plekken in de natuur

  • Natuur lijdt onder slechte waterkwaliteit
  • Waterkwaliteit is een erg belangrijke indicator voor de toestand van de natuur

Daarom zal Natuurpunt via 1000 verschillende Watermonster-testjes in de door haar beheerde gebieden onderzoeken hoe de toestand is van het oppervlaktewater. Voldoende en schoon water zijn immers van levensbelang voor de natuur en daarmee ook voor de mens. Daarnaast kan zo'n burgeronderzoek volgens ons een belangrijke signaalfunctie vervullen. Het geeft een goed eerste beeld van de toestand van het water en levert bruikbare data op voor politiek én waterbeheerders om verontreiniging verder te onderzoeken en aan te pakken. 

 

Overstorten vormen een ernstige bedreiging voor de Vlaamse natuur en biodiversiteit 

De lozing van ongezuiverd afvalwater via de duizenden overstorten, veroorzaakt door overbelaste rioleringsstelsels bij hevige regenval, introduceert schadelijke stoffen zoals de E. colibacterie en nutriënten in beken en rivieren. Dit leidt tot zuurstoftekort, eutrofiëring met algenbloei en vissterfte, waardoor de waterkwaliteit drastisch afneemt. Deze directe vervuiling tast cruciale leefgebieden van waterplanten, insectenlarven en andere kleine organismen aan de basis van de voedselketen aan, met negatieve gevolgen voor grotere dieren zoals vissen, amfibieën en watervogels, resulterend in een afname van de biodiversiteit in en rond de waterlopen.

Professor Patrick Willems (KU Leuven) benadrukt dat klimaatverandering de frequentie van overstorten verhoogt door intensere regenbuien, waardoor ecosystemen constant aan vervuiling worden blootgesteld. De noodzaak tot actie is urgent om onherstelbare schade aan de natuur te voorkomen. Naast betere monitoring is het cruciaal om de oorzaken aan te pakken door verharding te verminderen en waterinfiltratie te bevorderen, waardoor de riolering minder belast wordt.

Natuurpunt dringt er bij de minister van Omgeving op aan om een daadkrachtig plan te implementeren dat het aantal overstorten snel en efficiënt vermindert, met prioriteit voor de meest schadelijke overstorten in kwetsbare natuurgebieden en belangrijke grondwaterzones. Aangezien slechts een klein deel van het rioleringssysteem gescheiden is, ligt de focus op bronmaatregelen, waarbij voorkomen moet worden dat (relatief schoon) regenwater in de riolering terechtkomt. De bestaande hemelwater- en droogteplannen van gemeenten bieden hiervoor een goede basis, waarbij dure technische oplossingen enkel als laatste redmiddel voor de meest complexe situaties dienen.

Afbeelding
Watermonsters - Handelingen - Lars Duchateau
 

Nieuws