Trichelbroek

Het Trichelbroek is één van de deelgebieden van de Laakvalleien op grondgebied Eindhout, in het westen van de gemeente Laakdal. Het is gelegen aan de monding van de Kleine Laak in de Grote Laak, zodoende is het gebied te situeren in de valleien van beide beken.

Trichelbroek heeft alle kenmerken van een klassiek natuurgebied. In de kern ligt een natuurlijke vijver met bochtige oevers, omringd door ontoegankelijke moerasbossen, dicht struweel, loofbos, rietruigten en soortenrijke natte tot vochtige graslanden. Dit in totaal ongeveer 45 hectare groot natuurgebied is ook landschappelijk mooi gelegen. Het is omgeven door de Roost, Varendonk, Blaardonk en aan de oostkant loopt de natuur over in het landschappelijk waardevol agrarisch gebied van Trichelhoek. zie geopunt

Historiek

In de 18de eeuw was de omgeving van het gehucht Trichelhoek een landschap van akkers en houtkanten. Toen al werden de laagste delen van het gebied bezet door moeras en de valleiflanken door graslanden. In dit deel van de vallei van de Grote Laak ontwikkelden zich uitgestrekte veenpakketten. Vanaf de Middeleeuwen tot begin 1900 werden op verscheidene plaatsen deze veenlagen afgegraven. Gedolven veen, in stukken verdeeld en gedroogd tot turf was destijds immers een belangrijke brandstof. Op een kaart van 1871 zien we dat de vijver van het Trichelbroek reeds gedeeltelijk was vergraven.
Natuurpunt vzw kocht in het voorjaar 2001 ‘de Trichelhoekse kuil’ aan: een vijver van meer dan4 ha en ook nog18 ha moeras, bos en weide. Dit gebied is een belangrijke troef voor het natuurbehoud in Laakdal.

Waterhuishouding: 

Het natuurgebied grenst over een lengte van 700 m aan de Grote Laak. Zoals algemeen geweten, is deze beek één van de sterkst vervuilde rivieren in Vlaanderen. Jaarlijkse overstromingen vervuilen bovendien de omgeving.  Maar dat verbetering mogelijk is, zien we aan de reactie van het Laakwater na de monding van de Kleine Laak. Het relatief zuivere water van de Kleine Laak zorgt daar voor verdunning en enig biologisch leven ter hoogte van Trichelbroek. In de zomer zien we zelfs boven het talrijk voorkomende Schedefonteinkruid, Weidebeekjuffers fladderen op zoek naar een geschikte plant om hun eitjes af te zetten. 
Het overtollige water in het Trichelbroek zoekt zijn weg via de Trichelloop naar de Grote Laak. Een andere leibeek die naast de Laakoever ooit is gegraven om de weilanden droog te trekken, heeft in de loop der jaren echter haar werking grotendeels verloren. Sommige lagergelegen weilanden zijn dan ook het jaar rond doornat.

Fauna 

De grote waterplas vormt een belangrijke aantrekkingspool voor heel wat watervogels, temeer daar het gebied relatief ongestoord is. Aalscholvers bijvoorbeeld zijn er gedurende het hele jaar aanwezig. In de trekperiodes kunnen hun aantallen soms oplopen tot 150 exemplaren. Ook verscheidene eendensoorten verblijven in het voor- en najaar op de vijver. Futen, Kuifeenden en Tafeleenden, Wintertalingen en mogelijk Krakeenden zijn er broedvogels.
De Blauwe reiger is één van de meest typische verschijningen in dit waterrijke gebied. Aan de rand van Trichelbroek bevindt zich immers een grote kolonie in een Lorkenbos. Jaarlijks huizen er een vijftig tot zeventig broedkoppels. Men kan de reigers heel geduldig zien vissen langs een sloot of aan de vijver of men kan ze voorzichtig zien speuren naar muizen, mollen en kikkers in een weiland.
In de rietvelden huizen enkele paartjes Blauwborsten, alsook Kleine karekieten en Rietgors. De omliggende struwelen en bossen zijn een thuis voor heel wat zangvogels zoals Nachtegaal, Grasmus, Tuinfluiter, Tjiftjaf en vele andere. Oude populierenbestanden zijn dan weer een geschikt leefgebied voor de vier soorten spechten. In het gebied of de onmiddellijke omgeving broeden Buizerd, Sperwer, Havik en Torenvalk. Trichelbroek is ’s nachts het geschikte jachtterrein voor Steenuil, Bosuil, Ransuil en Kerkuil.
Aan de randen van de hooilanden kunnen we regelmatig Reeën bewonderen, maar ze verblijven toch vooral op de vochtige terreinen met dichtere begroeiing. Groepen (sprongen) van 8 dieren zijn hier geen uitzondering. Verder komen Vossen geregeld in het gebied voor en zijn er waarnemingen van Bunzing, Wezel en Hermelijn.

Flora

In Trichelbroek is de flora zeer gevarieerd. Wilgenstruweel ontwikkelt zich vlot op de venige bodem. Alle typische moerasplanten zijn aanwezig: Riet, Gele lis, Dotterbloem, Speenkruid, Wateraardbei, Moerasspirea, Leverkruid, Engelwortel enz. Op enkele plaatsen komt de zeldzame en beschermde Koningsvaren voor. En in een aantal poelen en grachten is Waterviolier aanwezig. Op de biologische waarderingskaart wordt het terrein dan ook terecht als zeer waardevol aangeduid.

Beheer

Het beheer van het natuurgebied is vooral gericht op het behoud en verder ontwikkelen van de bestaande natuurwaarden. Trichelbroek wordt vooral bepaald door de grote vijver. Dit open water willen we behouden. Plaatselijk maken we de oevers verder open en kruidenrijk zodat watervogels het nog meer naar hun zin hebben.
De rietvelden willen we vooral in functie van de rietvogels verder uitbreiden. De natte graslanden worden door maaien en afvoeren van het maaisel omgezet in bloemenrijke hooilandjes. Al deze beheersvormen zullen naast planten en vogels zeker ook vlinders, libellen en andere insecten ten goede komen.
Op plaatsen waar de Canadapopulieren worden gekapt, kan het moerasbos zich ontwikkelen tot elzenbroek of tot zuur eikenbos.
Bij een aantal poelen nemen we aan de randen het opschietende struikgewas weg.  Zo komt er meer licht in het water en ontstaat er een grotere biodiversiteit. De Waterviolier kan uitbreiden en ook heel wat andere levensvormen zoals kikkers en salamanders nemen plaatselijk toe.
En de kolonie Blauwe reigers kan uiteraard op onze bescherming blijven rekenen.

Op deze manier zorgt Natuurpunt niet alleen voor planten en dieren, maar zorgen wij er ook voor dat toekomstige generaties van deze natuurpracht kunnen blijven genieten.

Toegang

Wandelaars zijn van harte welkom in het Trichelbroek. Het gebied is vrij toegankelijk langsheen het uitgestippelde wandelpad. Men kan deze wandeling starten aan de Sint-Bavokapel in de Trichelhoek te Eindhout.

Honden hou je aan de leiband en omwille van de watervogels zijn ze niet toegelaten in de buurt van de vijver en aan de kijkhut. De wandelpaden zijn spijtig genoeg niet geschikt voor kinderwagens, rolstoelen, paarden en fietsen. Het Trichelbroek is een moerasgebied, daarom zijn laarzen meestal geen overbodige luxe. En om de watervogels goed te kunnen bekijken, komt een verrekijker zeker goed van pas.

Vic Van Dyck,