Afbeelding
In de noordwestelijke uithoek van de gemeente Zwijndrecht ligt niet alleen de wijk Smoutpot, maar ook een 150 jaar oude dijk. De onbemeste en snel uitdrogende grond zorgt er voor een interessante flora en fauna. Veel wandelaars en fietsers waarderen deze uithoek. Natuurpunt-Waasland stofeerde in 2001 een beschermingsaanvraag die de natuur en de militaire waarden bescherming als landschap bood. De dijk en de vijver van de lunet Half Maan zijn nu eigendom van de gemeente Zwijndrecht. Natuurpunt-Waasland dringt al jaren aan op een goed natuurbeheer en zet het gebied af en toe in de kijker. Nu ook met een korte wandelbeschrijving.
Defensieve Dijk zonder militaire betekenis
De Defensieve Dijk is een onderdeel van de vroegere verdediging op de westgrens van de gemeente Zwijndrecht, samen met de forten Sint-Marie, Zwijndrecht en Kruibeke. Die dienden niet om opdringerige Melselenaren te weren, maar om te beletten dat vijandige troepen Antwerpen vanuit het westen zouden belagen. We schrijven 1870, het jaar dat Pruisen Frankrijk onder de voet liep en de buurlanden zenuwachtig maakte. De dijk speelde echter nooit een rol bij conflicten en werd voor een deel afgegraven. Aan het gehucht Smoutpot vormt hij echter nog een mooi landschapselement.
Afbeelding
Het traject loopt kaarsrecht vanaf het Fort Sint-Marie bij Kallo richting Fort van Zwijndrecht. Het deel ten noorden van de E34 is onder het Scheldezand gespoten, maar ten zuiden ervan is er nog ongeveer een kilometer van de dijk overgebleven
Beheer krijgt nieuw impuls
Het beheer beperkte zich de laatste jaren tot het maaien van het pad op de zuidelijke helft van de dijk, maar de opstelling van een Landinrichtingsplan voor Zwijndrecht gaf het beheer vanaf 2021 opnieuw financiële wind in de zeilen. De wilgenrij werd opnieuw geknot, struikgewas werd teruggezet voor bloemen en vlinders en ook de noordelijke helft van de dijk wordt opnieuw gemaaid.
3 km stappen
We beginnen de wandeling op het kruispunt Lange Haagstraat – Smoutpot (https://www.google.nl/maps/@51.2274507,4.306 1307,16.46z) . Het eerste deel loopt over de dijk tot aan de lunet Half Maan. Eerst wandel je langs een prachtige rij knotwilgen. Die werden zo’n 50 jaar geleden geplant door de buurtbewoners toen er sprake was om de Krijgsbaan te verlengen tot aan de E34. Enkele bomen in de rij sterven echter af, de natuur vervangt ze spontaan door Meidoorn, Eik en Vlier.
Koeien houden de rechtse helling kort, planten als Muizenoortje, Rapunzelklokje, Beemdkroon en Kandelaartje vinden dit prima. Aan de linkerkant zorgen paarden voor de begrazing. Op die zandige, zonnige helling wemelt het in het voorjaar van de zandbijen.
Afbeelding
Voorbij de knotwilgenrij wordt de begroeiing dichter met Esdoorn, Appel, Vlier, Wilg en Braam. Beneden tussen de wilgen kan je het restant van de dijkgracht zien. Bij zonnig weer dartelen hier tientallen vlinders en veel andere insecten rond. De dijkgracht mondt verder uit in de vijver van de schans Half Maan.
Voorbij een rij Robinia’s kruist een straat de dijk. Daar neem je links, over het brugje zie je wat er rest van de vroegere schans. De grond ervan verdween bij de overstroming van 1953 in zandzakjes om de bressen in de Scheldedijken te dichten. Nadien verschenen er enkele woningen. Volg de dalende Trepelandstraat tot voorbij de bocht. Je kan tegenover het visserscafé het pad onder de populieren langs de vijver van de lunet volgen. Op en rond het water vind je vaak Kuif- en Krakeenden, Blauwe reiger, Aalscholver en soms een Visdiefje. Het pad loopt dood en je moet op je stappen terugkeren. Maar geniet vooral van de rust tenzij een noordenwind het lawaai van de E34 in je richting blaast…
Wandel terug tot over het brugje. Je kan nu links de gemaaide dijk op, richting E34. Dit deel van de dijk is veel meer open, de dijkgracht staat hier vol met riet waarin Kleine karekiet, Blauwborst, Cetti’s zanger en soms Baardmannetjes afkomstig uit het Groot Rietveld aan de overkant van de E34 te zien en te horen zijn. We hopen in de toekomst ook de Bruine kiekendief terug te zien. De dijk heeft een waardevolle flora met onder andere Agrimonie en Kattendoorn. Bramen en Kornoelje overwoekerden de laatste jaren de dijk maar het vernieuwde maaibeheer zorgt opnieuw voor licht voor de vele bloemen en insecten.
Je moet op je stappen terugkeren richting het brugje ofwel op de dijk ofwel aan de voet ervan door het gras. Neem de straat (Halve Maan) naar links langs de paardenweiden en op het einde neem je rechts. Je passeert café Smoutpot en de akker van biobedrijf Moesland. Aan het kappelletje, opgericht na de overstromingen van 1953, neem je rechts naar het beginpunt van de wandeling.
Afbeelding
