Poelenwerkgroep Waterleven - Antwerpen

Uitgangspunt en doelstellingen

Een mooie poel in het landschap is niet alleen een lust voor het oog, hij is ook belangrijk als leefomgeving, kraamplaats en overwinteringshabitat voor kikkers,  salamanders, libellen, wantsen, kevers en overige waterinsecten. Een goed aangelegde en onderhouden poel heeft  een meerwaarde voor het landschap en de bijbehorende dieren en planten. Op een ecologisch verantwoorde manier onderzoekt de poelenwerkgroep de diversiteit van deze plassen om zo samen kennis op te bouwen en de beheerteams van de verschillende reservaten met advies bij te staan . De werkgroep draait volledig op vrijwilligers en is werkzaam op het grondgebied van de Natuurpuntafdelingen Westerlo, Geel-Meerhout, en Nete en Aa (Herentals)

Historiek

In de zomer 2001 deelden enkele vrijwilligers hun enthousiasme voor de mysterieuze wereld van het  waterleven en besloten zich toe te leggen op de studie  van vooral stilstaande wateren. De eerste maanden werden gebruikt om de verschillende soorten waterbeestjes van elkaar te onderscheiden en op naam te brengen. Nobby Thys, de insectenspecialist van Natuurpunt, zette ons op het goede spoor. Zo leerden we haftenlarven van waterjuffer larven  te onderscheiden,  en duikerwantsen van bootsmannetjes. Met behulp van een stereomicroscoop ontdekten we watervlooien, mijten, eenoogkreeftjes enz. Een nieuwe wereld ging voor ons open.

Die eerste winter gingen we ook de chemische kwaliteit na van een zeventigtal poelen, al was dat toen nog vrij primitief. In 2002 ging de poelenwerkgroep definitief van start en kreeg de toepasselijke naam “Waterleven” In de lente van dat jaar werden de eerste poelen in de vallei van de Grote Nete geïnventariseerd. Eind 2002 werd  de eerste tentoonstelling in de Abdij van Tongerlo georganiseerd onder de vleugels van de Natuurpuntafdeling “Dubbelloof”. Het onverhoopt succes bij de scholen en het grote publiek was voor ons een aanmoediging om onze activiteiten verder te zetten die vooral gericht waren op wateronderzoek en determinaties in het veld.

In de loop van 2003 trad Natuurpuntafdeling Geel-Meerhout toe  tot de poelenwerkgroep. Dank zij de aanschaf van meer professionele apparatuur en onder kundige leiding van Louis Pals, ex-docent chemie aan het Hoger instituut der Kempen, werd de kwaliteit van de chemische onderzoeken flink geüpdatet.  Ook de aanschaf van een camera en monitor, die aan de stereomicroscoop wordt verbonden, maakt het mogelijk dat iedereen de gevolgde weg tijdens het sleutelen stap voor stap kan volgen.

In 2004 sloot de afdeling “Nete en Aa” zich bij “Waterleven” aan. Deze laatste  zorgde voor onze huisvesting in de Pastorij in Sint Jozef Olen,  waar in 2005 onze tweede tentoonstelling voor de schoolgaande jeugd plaatsvond. In 2008 bezochten  de Geelse scholen de  expositie van levende waterdiertjes in de Schrijnwerkerij en in 2013 was Turnhout aan de beurt.

 Regelmatig doen we aan zelfstudie met  thematische avonden : waterkwaliteit, Biotische index, oppervlaktewantsen, waterslakken, waterkevers enz. Jaarlijks houden we ook “leesavonden” waar we samen bepaalde moeilijke hoofdstukken lezen, termen verklaren en over discussiëren.

Huidige situatie

Momenteel zijn er 3 afdelingen aangesloten en vindt de werkgroep onderdak bij Natuurpunt Nete en Aa in Herentals - Olen. De bijeenkomsten vinden plaats in een WAT-lokaal in de Abdij van Tongerlo. 

Planning

Elk jaar wordt gezamenlijk beslist welke activiteiten georganiseerd worden.

Het jaarprogramma wordt aan alle leden en geïnteresseerden bezorgd en is te vinden op de afdelingswebsites.

• Geel-Meerhout
• Nete en Aa
• Westerlo

De meeste activiteiten zijn gratis, voor cursussen dient betaald te worden.

Werkwijze

We adopteren elk werkjaar een beperkt aantal poelen. Deze worden elk 2 keer per jaar op waterdiertjes bemonsterd , 4x  scheikundig- fysisch ontleed en 1x inventariseren we de planten. Op de gezamenlijke determinatieavonden brengen we de diertjes met behulp van stereomicroscopen op naam. Op het einde van het jaar worden alle gegevens van de verschillende poelen verzameld en geëvalueerd en beheersadviezen geformuleerd en gepresenteerd tijdens een evaluatievergadering.

Aanmelden vrijwilliger

• Net als vroeger met een schepnet ontdekken wat er leeft in het water van een poel?
• Zorgen voor een omgeving waar kikkers, salamanders en andere waterdiertjes zich thuis voelen?
• Wil je graag de wondere wereld van de microscopie ontdekken?
• Lijkt je dat wat?

Neem dan contact op met: eric.stoffelen@outlook.com of jeannine.simonis@telenet.be