Natuurherstel in Hechtel-Eksel en Peer

Het gaat enorm slecht met de knoflookpad (Pelobates fuscus) in Vlaanderen. De soort staat op het randje om te verdwijnen uit ons landschap. Op korte termijn moeten inspanningen genomen worden voor versterking en uitbreiding van de weinige lokale populaties.  Op twee poelen in de buurt van de Vallei van de Dommel en Bolisserbeek komt de soort nog voor.  Het herstellen en uitbreiden van biotoop is er cruciaal voor het behoud. 

Knoflookpad staat, met slechts enkele vindplaatsen in Vlaanderen op de rode lijst als met “uitsterven bedreigd”. Dit komt vooral omwille van zijn is kieskeurig naar zijn leefgebied toe. De soort moet het hebben van voedselarme, goed vergraafbare bodems in de nabijheid van grote, visvrije en voedselrijke voortplantingswateren. Ze graaft zich achterwaarts in en brengt het grootste deel van haar leven ondergronds door. De larven kunnen groot worden (tot meer dan 15cm) en hebben daarvoor veel plaats en voedsel nodig. Van nature wordt de soort dan ook teruggevonden in beekvalleien. Door de dynamiek van het water vormen hoger gelegen zandduinen en lagergelegen overstromingsvlakten er een typische habitat. In Vlaanderen, waar deze natuurlijke rivier- en beekdynamieken reeds lange tijd verdwenen zijn, heeft de knoflookpad een onzekere thuis gevonden in nabijgelegen functioneel gelijkaardige habitats: landbouwgebied met poelen en voormalige viskweekvijvers. Beide kunnen geschikt leefgebied vormen, mits specifieke aandacht voor zowel de land- als waterhabitat.

Verdeeld over twee gemeenten werd er aan biotoopherstel gedaan.

Aan de Schuilenswijer te Hechtel-Eksel werd een bestaande vijver op enkele zones, cruciaal voor de eiafzet, na volledig ontslibt en geherprofileerd en werd het aflaatsysteem verbeterd. Afwateringsgrachten werden gedempt, de oevers werden vrijgesteld van opslag van bomen,  de dijken werden verstevigd en maaiklaar gemaakt.  Maar ook het naastgelegen landbiotoop werd aangepakt. Ook hier werden de bomen en struiken verwijderd en zones werden kleinschalig geplagd om meer voor de soort noodzakelijk zonbeschenen en vergraafbaar landbiotoop te verkrijgen. De hele zone werd uitgerasterd zodat begrazing kan zorgen voor een mozaïek van korte vegetatie, open goed vergraafbaar substraat en structuurrijke opgaande vegetatie. 

In de gemeente Peer werd bij Heihuiskens de voedselrijke toplaag van een perceel grotendeels verwijderd en werden in een bestaande laagte twee nieuwe voortplantingswateren aangelegd. Met de vrijgekomen voedselarme dieper gelegen grondlaag werd in de buurt een landduin aangelegd zodat voortplantingsbiotoop bijna naadloos overloopt in landbiotoop. Om ook hier begrazing over een grotere oppervlakte mogelijk te maken werden twee percelen over een diepe gracht met elkaar verbonden d.m.v. een brugje. In de buurt werd in een smalle strook de opslag verwijderd. 

De werken konden enkel uitgevoerd worden dankzij de steun van de Vlaamse overheid, het Europees landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling en de Provincie Limburg.