Doorlichting Vlaams regeerakkoord 2024

Geen ambitieus natuurbeleid, wel een symbolische 'natuurstop'
‘De mayonaise heeft gepakt': na 111 dagen onderhandelen hebben de onderhandelaars een akkoord gevonden voor een nieuwe Vlaamse regering. Goed nieuws, want er is veel werk aan de winkel en de tijd dringt. Maar wie verwacht had dat de Vlaamse regering zou uitpakken met een ambitieus regeerakkoord waarin volop geïnvesteerd wordt in natuur op basis van wetenschappelijke inzichten, komt van een kale reis terug.
Zeker, er staan beloftevolle zaken in het regeerakkoord. Zo is Natuurpunt blij met het engagement om de natuurherstelwet te implementeren, de passages over ontharding en de bouwshift, en ook duurzame landbouw binnen ecologische grenzen.
Maar tussen de lijnen wordt de natuur toch vooral weggezet als een vervelende sta-in-de-weg. Met als klap op de vuurpijl de beperkingen om meer natuur te realiseren behalve in een paar snippers natuurgebied. Een 'natuurstop' is voor niemand een oplossing, ook niet voor de boer. Want amper 4 procent van de landbouwgrond die niet meer door een landbouwer in gebruik is, wordt ingenomen door natuur.
De wervende woorden en principes uit het regeerakkoord moeten nu vertaald worden naar concrete beleidsdaden. Op basis van dit regeerakkoord kunnen we echt wel stappen in de goede richting zetten. Maar veel zal afhangen van hoe de bevoegde minister zijn taak ter harte neemt. En ook de budgetten zijn daarbij cruciaal. Een blik op het centenboekje is alvast niet hoopgevend, met een fikse besparing van 214 miljoen euro per jaar en een gedecimeerd budget voor de Blue Deal.
Tot slot is Natuurpunt verontrust over de samenvoeging van de portefeuilles van landbouw en omgeving bij één minister. De ervaringen in het verleden leren ons dat natuur dan vaak tweede viool speelt. Het is nu aan de hele regering en de bevoegde minister om de beloftes uit de regeerverklaring waar te maken. "We zoeken in het beleid naar verbinding tussen landbouw en natuur en we overstijgen de polarisatie", zo klonk het bij de kersverse minister-president.
Constructief samenwerken zit in het DNA van Natuurpunt. En dat zullen we ook doen. Samen werken we niet alleen aan een warm en welvarend Vlaanderen, maar ook aan een Vlaanderen met een duurzame toekomst voor de landbouw, een gezonde leefomgeving en natuurgebaseerde oplossingen als slimme investering tegen de gevolgen van de klimaatverandering.

Ruimtelijke ordening
Omgevingsbeleid zet ingeslagen wegen verder
Weinig verrassingen in het ruimtelijke omgevingsbeleid waar de nieuwe regering eerder ingeslagen wegen verder zet. Open ruimte is geen restruimte, maar biedt de Vlaming veel voordelen.
Met de opmaak van een plattelands- of open ruimtepact (het regeerakkoord hanteert beide termen door elkaar) benadrukt de nieuwe regering wel expliciet het belang van het buitengebied, alsook groen-blauwe dooradering en natuurgebaseerde oplossingen. Behoud van open ruimte, een gezonde leefomgeving en het algemeen belang zullen mee bepalen wat al dan niet gepland en vergund kan worden. Vervuiling wordt aangepakt aan de bron, met als sluitstuk het principe van de vervuiler betaalt.
Men blijft inzetten op de afbakening van de gewenste agrarische en natuurlijke structuur (AGNAS) en op lokale gebiedscoalities om effectief het verschil te maken op het terrein. Ter info: het AGNAS-proces geeft van oudsher uitvoering aan de ruimteboekhouding van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen met inbegrip van de realisatie van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) uit het natuurdecreet, al worden die twee elementen niet als dusdanig in het akkoord benoemd.
Ook belooft de nieuwe regering de bouwshift formeel goed te keuren, al maakt men er weinig woorden aan vuil. Ze bevestigt haar ambitie om tegen 2040 geen open ruimte meer aan te snijden, maar durft de eerder vooropgestelde onthardingsopgave (met name verhardingsneutraliteit in harde bestemmingen en 20 procent netto-ontharding in zachte bestemmingen) niet expliciet te benoemen. Wanneer er ergens nog bouwgrond wordt bijgekleurd, wordt elders minstens evenveel geschrapt via planologische compensaties, een instrument dat nog op de valreep door de vorige regering werd ingevoerd.
Ook worden er bijkomende watergevoelige gebieden afgebakend (zgn. WORG fase 2) waar niet langer gebouwd kan worden, en zal Vlaanderen stelselmatig in beroep gaan als lokale besturen nog vergunningen afleveren in overstromingsgebied. Om buitensporig hoge planschades te vermijden wordt voortaan niet enkel rekening gehouden met de theoretische verkoopwaarde van geschrapte bouwgronden, maar ook met de werkelijke aanschafwaarde van de grond. Zo blijft de bouwshift niet enkel billijk voor de eigenaar, maar ook betaalbaar voor de gemeenschap. Dat was niet alleen een vraag van de natuur- en milieubeweging, maar ook van academici, ruimtelijke planners en niet in het minst de lokale besturen.
Minder vrolijk worden we van de zoveelste poging om het bouwen in landschappelijk waardevolle gebieden en zonevreemde functiewijzigingen verder te versoepelen, wat in strijd is met de aanbevelingen uit het eindrapport van de Taskforce Bouwshift (2021). Ook al kan dit laatste gepaard gaan met netto ontharding, het ontneemt belangrijke kansen op volledig ruimtelijk herstel. Ook kunnen vraagtekens geplaatst worden bij een aantal infrastructuurprojecten, neem bijvoorbeeld de aanleg van een derde rijstrook langs de E304, wat een directe bedreiging vormt voor aanpalende natuurgebieden. De regering belooft dan wel om ook te investeren in ecologische ontsnippering (VAPEO), denk dan bijvoorbeeld aan de bouw van ecoducten, maar tempert tegelijkertijd de verwachtingen door heel sterk te zullen prioriteren. Nochtans zouden infrastructuurprojecten steeds natuurinclusief moeten zijn zodat natuur en auto gelijk oversteken.
Contactpersoon: Frederik Mollen, mail: frederik.mollen@natuurpunt.be
Water
Blue Deal letterlijk en figuurlijk drooggelegd
39 Belgische klimaatdoden en gigantisch veel schade na de Waalse waterbom én zware overlast in de Westhoek en Denderstreek. Vlaanderen toonde zich de afgelopen legislatuur erg kwetsbaar voor overstromingen. Een echte wake-up call dus voor de regeringsonderhandelaars.
Nu was immers het moment waarop er budgetten vrijgemaakt konden worden om verder te gaan op het elan dat met de Blue Deal was ingeslagen. Deze Vlaamse regering beslist onverklaarbaar genoeg om net nu met de botte bijl tekeer te gaan. Het centenboekje leert ons dat we van een eerdere jaarlijkse budgettering van circa 120 miljoen euro per jaar naar een schamele 14 miljoen euro per jaar gaan. Dat budget wordt vanaf 2027 wel wat hoger, maar moet gek genoeg wel worden gedeeld met de budgettering van walstroom, het aansluiten van schepen aan wal op het elektriciteitsnet. In totaal is hiervoor 25 miljoen euro van het budget bestemd. Hel Blue Deal-geld van de eerste twee jaren is dus al volledig opgesoupeerd. Amper nog financieën dus voor natuurgebaseerde oplossingen die Vlaanderen bestendig maken tegen klimaatverstoring. Het staat vast staat: de Blue Deal wordt stevig gekortwiekt.
Natuurpunt zal keihard blijven werken aan het klimaatrobuust maken van onze omgeving. Via de uitrol van ons wetlandplan proberen we zoveel mogelijk burgers te behoeden voor natte voeten. Maar wij kunnen dit niet alleen, alle maatschappelijke actoren zullen de handen uit de mouwen moeten steken en verantwoordelijkheid dragen.
Positief punt in het akkoord is dat inzake het hydrologisch herstel van de landschappen, niet de waterloop alleen, maar wel het landschap als drager wordt gezien. Cruciaal hierbij is dat ook de landbouwsector, die meer dan de helft van ons landgebruik in handen heeft, de handschoen opneemt. Er worden in het regeerakkoord daarnaast ook knopen doorgehakt in het rationaliseren van ons waterbeheer met een domeinoverschrijdend investeringsprogramma over meerdere jaren. Dat was dringend nodig. Natuurpunt houdt zich klaar om als landschapsexpert hier een onmisbare bijdrage aan te geven.
Waterkwaliteit wordt het nieuwe stikstof, ook dat bad zit vol. Twee recente arresten over PFOS-lozingen en de vernietiging van de lozingsvergunning van Ineos Aromatics stelden het debat onlangs op scherp. De kwaliteit van het water moet de grootste prioriteit worden voor de Vlaamse minister van Omgeving, klonk het eerder unisono bij zowel Natuurpunt als Voka. De regeringsverklaring geeft aan dat een goede waterkwaliteit essentieel is voor de gezondheid van mens en natuur. ”Door een combinatie van bronmaatregelen om vervuiling te voorkomen, investeringen in riolering en waterzuivering, verbetering van de waterkwaliteit en verantwoord beheer streven we een goede waterkwaliteit na en zorgen we voor een duurzame toekomst voor iedereen”, aldus het akkoord. Er volgen daarna enkele acties rond pesticiden, zware metalen en andere vervuilende ‘drijvers’.
Een goede zaak, maar plots wordt dan het waterhoofdstuk abrupt afgesloten met een oproep dat Vlaanderen een doelfasering (lees: uitstel) zal vragen aan de Europese Commissie om de doelstellingen van de Kaderrichtlijn Water en de Nitraatrichtlijn te behalen. Een zwaktebod, aldus Natuurpunt, dat de eerdere juridische uitspraken waarbij Vlaanderen werd veroordeeld voor haar erbarmelijke waterkwaliteit straal negeert. Zo'n marsrichting in lijn met de Europese waterafspraken die we 24 jaar geleden aangingen, zou bedrijven meer rechtszekerheid geven voor hun vergunningen en hen ook aanzetten tot het innoveren van hun waterhuishouding. Vandaag koploper worden in verantwoord en circulair watergebruik, kan morgen gouden economische kansen scheppen.
Contactpersoon: Robin Verachtert: mail: robin.verachtert@natuurpunt.be
Natuurherstel
Hoe de regering zijn eigen ambities onmogelijk maakt met een ‘natuurstop’
In het regeerakkoord belooft de regering zwart op wit om de 2030-doelstellingen van de goedgekeurde Europese natuurherstelwet te zullen implementeren. Een mooie belofte. Om die vervolgens eigenhandig onuitvoerbaar te maken met een 'natuurstop', behalve in enkele groene snippers uit een al lang achterhaald gewestplan.
Nergens in Europa is er zo weinig natuur als in Vlaanderen. Niet toevallig is die natuur dan ook nog eens in een belabberde toestand: maar liefst 95 procent van de beschermde natuur is er slecht aan toe. Dus uit de feiten blijkt nu al dat we de beschermde habitattypes niet hersteld krijgen als we ons beperken tot de bestaande en versnipperde natuurgebieden. En toch lijkt de regering met dit akkoord onze natuur op te willen sluiten in enkele postzegels groen ingekleurde zones op het gewestplan dat intussen al lang achterhaald is.
“Het realiseren van natuurdoelen moet zich beperken tot percelen die zijn gelegen in speciale beschermingszones (SBZ) en VEN.” Men vergeet er echter bij te vermelden dat voor heel wat Europese doelen inzake bos, grasland en soorten na 25 jaar nog geen gebieden afgebakend zijn in Vlaanderen. Hetzelfde geldt voor de afbakening van het VEN (nog 25.000 hectare te gaan) en IVON (met een openstaand saldo van zo’n 140.000 hectare). En dan hebben we het nog niet over broodnodige en duurzame verbindingen tussen bestaande natuurgebieden of om die te bufferen tegen milieudrukken.
Integendeel zelfs. Om toch vooral geen last te moeten ondervinden van die vervelende natuur, zal onderzocht worden of habitats verplaatst kunnen worden. Meer nog: de inkt van de Europese natuurherselwet is nog niet droog, maar de Vlaamse regering 'engageert' zich al bij voorbaat om zo veel mogelijk in te zetten op afwijkingen en uitzonderingen.
Als we onze natuur in goede toestand willen krijgen, dan is het duidelijk dat we de lat hoger moeten leggen. De doelen tegen 2030 halen in de bestaande natuurgebieden is bijna een mission impossible. Daarom moeten we nu ook al verder kijken naar 2050, wanneer 90 procent van de habitattypes in gunstige toestand moet zijn én 100 procent van de 'gunstige referentiegebieden'. Want alleen een ambitieus herstelplan biedt de noodzakelijke garanties op een effectief natuurherstel en het is de enige manier om de noodzakelijke zekerheid te bieden aan landbouwers en ondernemers. Maar vooral: het is de slimste investering die de Vlaamse regering kan doen.
Contactpersoon: Anja Delief, mail: anja.delief@natuurpunt.be
Landbouw
Landbouw binnen de ecologische grenzen van Vlaanderen
Met deze titel verwijzen we meteen naar de belangrijkste zin uit het regeerakkoord over landbouw. De regering onderschrijft daarmee de visie dat we dringend werk moeten maken van de afbouw van de veestapel, iets wat wetenschappers en organisaties zoals Natuurpunt al langer bepleiten. Ook in Nederland is minister Wiersma van BBB ook al tot dezelfde conclusie gekomen.
De Vlaamse regering kijkt naar een landbouwvisie om hieraan een concrete invulling te geven. Het eindpunt is een duurzame landbouw binnen de ecologische gronden en de weg ernaar toe loopt via agro-ecologische principes, bio, circulaire landbouw en een Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) dat extra inzet op de ondersteuning van onze landbouwers om de transitie naar duurzame landbouw te maken.
Die nieuwe landbouwvisie moet klaar zijn tegen 2026. De timing opent meteen een unieke ‘window of opportunity’. Want in 2026 moet ook het natuurherstelplan in het kader van de Europese Natuurherstelwet klaar zijn. Met een minister die voor zowel landbouw als natuur verantwoordelijk is, kunnen politieke spelletjes alvast geen belemmering zijn om beiden op elkaar af te stemmen. Ook het tijdspad (2030 – 2050) komt overeen. Op die manier kunnen we niet alleen onze Vlaamse landbouw binnen de ecologische grenzen houden, maar ook onze Vlaamse natuur herstellen, zowel in natuur- als in landbouwgebied. Koppel daar nog eens de honderden miljoenen aan van een nieuw GLB (2028- 2033) en de miljarden van het stikstofdecreet en je hebt de financiële middelen om daad bij woord te voegen. Dit zou weleens de lakmoesproef voor de kersverse minister kunnen worden.
Rond pesticiden gaat de Vlaamse regering werk maken van bufferzones “light” rond woonzorgcentra, scholen, kinderdagverblijven en zorginstellingen. Dat wil de regering doen door landbouwers te verplichten om de meest effectieve drift-reducerende en bufferende maatregelen te nemen. Geen verbod van bepaalde middelen, maar wel al een eerste voorzichtige stap in de goede richting. Dat verbod komt er wel rond drinkwatergebieden voor de moeilijk verwijderbare stoffen. Maar we tasten in het duister hoe ze de afname van bestuivers wil stopzetten en omkeren naar een stijgende trend tegen 2030 - zoals de natuurherstelwet vraagt.
Tot onze verbazing wil de regering ook het mestakkoord (MAP 7) tussen de landbouw-, milieu- en natuurorganisaties begin volgend jaar laten starten zonder duidelijkheid welke bijkomende maatregelen nodig zijn om de doelen van de kaderrichtlijn water te halen. Terwijl dat net de basisvereiste van het akkoord is en uit doorrekeningen net blijkt dat we die doelen niet halen. Het MER dat daarover uitsluitsel kan geven, wil men doorschuiven naar 2027. Tegelijk wil de regering naar de Europese Commissie stappen om nog wat uitstel te vragen. Dat lijkt ons wishfull thinking, met een doorverwijzing naar het Europees Hof van Justitie aan ons been.
Opvallende afwezige in het akkoord is erosie. Buiten een vaag zinnetje rond een bodemplan lijkt er geen sprake van een echt erosieplan, laat staan van een ambitieus plan om te beletten dat onze vruchtbare landbouwgrond niet wegspoelt. Een ambitieus erosieplan kan nochtans ook helpen om de doelen rond waterkwaliteit te halen.
Tot slot blijft men inzetten op vrijwillige maatregelen om onze weide- en akkervogels te helpen, terwijl na bijna 25 jaar vrijwillige maatregelen uit de feiten blijkt dat onze agrarische biodiversiteit er alleen maar op achteruit gaat. Nieuwe natuurreservaten in het agrarisch gebied zijn een absoluut minimum om agrarische soorten te behouden. Wij zullen die boodschap alvast blijven herhalen.
Contactpersoon: Stijn Leestmans, mail: stijn.leestmans@natuurpunt.be
Stikstof
Het stikstofprobleem zal niet verdwijnen door het dood te zwijgen
Het woord stikstof komt maar twee keer voor in het regeerakkoord. Het lijkt daarmee wel alsof het probleem is opgelost. Niks is echter minder waar. De goedgekeurde programmatische aanpak stikstof (PAS) wordt zowel vanuit landbouw als vanuit milieu organisaties aangevallen.
Landbouworganisaties vinden het te streng, milieuverenigingen twijfelen aan de werking van staltechnieken waarvan het beleid veel verwacht. Ze hekelen ook de schaalvergroting waartoe deze PAS zal leiden. Het is dan ook hoogst onzeker of dit beleid overeind blijft tot 2030, het moment waarop er een nieuwe aanpak moet zijn uitgewerkt. Tussentijdse bijsturingen lijken onvermijdelijk. Dat hier geen aandacht aan wordt besteed, is de kop in het zand steken.
Landbouw en ammoniak zijn echter niet het hele plaatje, ook de uitstoot van NOx draagt bij tot het stikstofprobleem. De PAS bouwt voor industrie, transport en huishoudens voort op het luchtbeleidsplan. In dat plan worden maatregelen voorzien die moeten leiden tot een verlaging van de CO2-uitstoot en die tegelijk hun stikstofuitstoot verlagen. Met de nieuwe regeringsverklaring wordt ingebroken op dit plan, door de afzwakking of zelfs afschaffing van maatregelen voor deze sectoren. Dit zal ongetwijfeld zijn effect hebben op het bereiken van de doelen.
Het rendement van PAS-maatregelen hangt verder sterk af van de verbetering van de waterhuishouding en natuurconnectiviteit in en rond de beschermde gebieden. Met de inperking van Blue Deal en de aankoopstop wordt het bereiken van de PAS-doelen verder ondergraven.
Het is duidelijk dat er snel uit een ander vaatje moet getapt worden, het stikstofprobleem zal immers niet verdwijnen door het dood te zwijgen. Het ontbreken van een integrale aanpak en samenhang voor natuur-, klimaat en milieumaatregelen in dit regeerakkoord is een gemiste kans en maakt de crisis alleen maar groter.
Contactpersoon: Jos Ramaekers, mail: jos.ramaekers@natuurpunt.be
Visserij
Visserij verder verduurzamen, samen met de nieuwe regering
Het Vlaamse regeerakkoord werd afgesloten midden in Ocean Week, waar de lancering van het Blue Manifesto centraal staat. Eén van de speerpunten? Duurzame visserij binnen de grenzen van het ecosysteem. We rekenen er dan ook op dat de Vlaamse regering de inspanningen van het convenant Duurzame Visserij (2021-2025) voortzet én mee de schouders zet onder het nieuwe convenant in 2026.
Wat houdt dit convenant in? Vissers en natuurbeschermers gaan in dialoog om de kennis over de ecosystemen op zee te verhogen. Vissers verzamelen data op zee voor wetenschappelijk onderzoek, waarna wetenschappers deze kunnen verwerken tot heldere aanbevelingen voor de vissers. Zo kan onze Vlaamse visserij verder duurzaam evolueren en de consument verse vis garanderen die hoog scoort op vlak van kwaliteit mét respect voor het biologische milieu op zee. In het regeerakkoord lezen we het voornemen om het convenant te actualiseren en het werk dus verder te zetten.
We lezen ook in het regeerakkoord dat geplande vereenvoudiging van administratieve lasten voor de visserijsector geen afbreuk mag doen aan het milieubeschermingsniveau. Door in te zetten op alternatieve vistechnieken die precisievisserij beogen, moeten kwetsbare gebieden op zee vermeden worden. Bodemvisserij, naast andere schadelijke, niet-duurzame vistechnieken (bv zegenvisserij, flyshooting,...) in strikt beschermde mariene reservaten zal uitgesloten worden in samenspraak met de Vlaamse visserijsector en volgens de Europese en internationale wetgeving. Dit zijn hoopvolle signalen en we willen graag mee onze schouders zetten onder een duurzame toekomst voor onze vissers én onze Noordzeenatuur.
Contactpersoon: Sarah Tilkin: mail: sarah.tilkin@natuurpunt.be
Klimaat
Mag het een beetje meer zijn?
“De vaakst voorkomende woorden in het onderdeel Klimaat & Energie zijn: we verkennen, we evalueren, we actualiseren, we herzien, we onderzoeken, we verfijnen en we vereenvoudigen. Deze formuleringen zijn zo vaag dat ze alles kunnen betekenen en dat de invulling ervan volledig zal afhangen van de au sérieux van de vakminister”, aldus energie-expert Ruben Baetens in een reactie op LinkedIn. Het regeerakkoord beslist om de ondermaatse Vlaamse klimaatdoelstelling ongewijzigd te laten op 40 procent.
‘Het akkoord lijkt de deur op een kier te zetten voor meer klimaatambitie. Maar op zo’n omfloerste manier dat er getwijfeld kan worden aan de ernst van deze passage. Slechts indien de huidige, lage doelstellingen gehaald worden én indien men het dan eens kan worden over aanvullend beleid, legt men de lat hoger. Gezien het huidige akkoord weinig nieuw klimaatbeleid bevat, en zelfs enkele maatregelen uit het huidige Vlaams klimaatplan terugschroeft, dreigt dit een maat voor niks te worden’, noteert onze koepel BBL.
Natuurpunt herhaalt dat we, zeker nu, nood hebben aan een ambitieus en daadkrachtig beleid om in alle sectoren (energie, industrie, transport, huishoudens, landbouw) de transitie een aantal versnellingen hoger te schakelen. Met goede coördinatie en samenwerking tussen alle bestuursniveaus. Alleen zo kunnen we komen tot een atmosfeer die een voor ons leefbare planeet mogelijk houdt. Gezien het hoopvolle klimaatprogramma van de partij van nieuwe klimaatminister Depraetere (Vooruit) hopen we dat ze deze nieuwe portefeuille daadkrachtig zal aanpakken.
Contactpersoon: Robin Verachtert@natuurpunt.be, mail: robin.verachtert@natuurpunt.be
Nationale parken en landschapsparken
Natuur verdient meer dan een ‘laatste toevluchtsoord’ in nationale parken
De vier nationale parken en vijf landschapsparken die tijdens de vorige legislatuur een erkenning kregen, moeten volgens het regeerakkoord een centrale rol spelen in het behoud van het landschap, de natuur en biodiversiteit “in blijvend evenwicht met bestaande bedrijven”.
Men ziet de parken als een “toevluchtsoord voor talloze plant- en diersoorten en prachtige plekken voor recreatie, lokaal ondernemerschap en ontspanning”. Lokale betrokkenheid is belangrijk voor het succes van de parken, menen de regeringspartijen. De ruimtelijke samenhang binnen het park wordt voorzien via de masterplannen. Daarvoor worden de nodige middelen ingezet om te komen tot een performante werking en beheer van de parken. Het nieuwe Vlaamse regeerakkoord rept met geen woord over nieuwe nationale parken en landschapsparken. De focus ligt op de huidige erkende parken.
Het Agentschap Natuur en Bos noemt de Nationale Parken het speerpunt van het Vlaams natuurbeleid. Natuurpunt blijft ijveren voor meer natuur in heel Vlaanderen, zodat de parken geen “laatste toevluchtsoord” moeten zijn voor talloze plant- en diersoorten. Uiteraard blijven we als partner in de verschillende parken graag actief meewerken aan het behouden, versterken en ontwikkelen van de natuur. Maar naast de extra middelen voor toerisme en recreatie, zijn investeringen voor natuurontwikkeling meer dan broodnodig. Alleen dan kunnen de parken een florerende bestemming zijn voor de mens en de natuur.
Contactpersoon: Stijn Van Belleghem, mail: stijn.vanbelleghem@natuurpunt.be
Welzijn
Welzijn en natuur zijn twee kanten van dezelfde medaille
Een groot deel van de investeringen van deze Vlaamse regering gaat naar Welzijn, waarvoor meer dan een miljard euro extra voorzien wordt tegen het einde van de legislatuur. Welzijn en natuur/klimaat zijn twee kanten van dezelfde medaille. Maar dat blijkt niet uit het regeerakkoord.
Natuur is onze belangrijkste bondgenoot in tal van maatschappelijke uitdagingen - zeker ook op vlak van welzijn. Maar in dit regeerakkoord is het nog altijd ondergeschikt aan andere belangen. De onderhandelaars lijken de toegevoegde waarde niet te erkennen van investeringen in natuur- en klimaatbeleid – denk aan voedsel, waterzuivering, zuurstof, klimaatregulatie, fysieke en mentale gezondheid.
We lezen in het regeerakkoord wel linken met gezondheid in het ‘plattelandspact’. Ook in de Blue-Deal 2.0 gaat het over waterkwaliteit, essentieel voor de gezondheid van mens en natuur. “Zuiver water ondersteunt biodiversiteit en is cruciaal voor onze welvaart”, zo klinkt het. Maar tegelijkertijd zijn de budgetten voor Blue-Deal ferm geslonken. Vermits 1 euro investering in natuur gemiddeld 8 euro opbrengt, zou het van goed bestuur getuigen als deze Vlaamse regering die inspanning zou leveren.
Vlaanderen blijft gelukkig investeren in ontharding en groenblauwe dooradering, zowel in onze dorpskernen en steden als in het buitengebied. “Stadsnatuur helpt tegen hitte, bevordert gezondheid en trekt meer vogels en bijen aan. De boomkruinbedekking en oppervlakte stadsnatuur in verstedelijkte gebieden wordt minstens in stand gehouden.”
We kijken uit naar het actieplan pesticiden om de effecten op de gezondheid en biodiversiteit te verminderen. We zijn ook verheugd te lezen dat er prioriteit gegeven wordt aan milieugezondheid, om het welzijn en de gezondheid van onze bevolking te beschermen. Dat wil de regering bereiken door maatregelen te nemen over klimaat en gezondheid, leefomgevingskwaliteit zoals luchtvervuiling, geluidsoverlast en schadelijke en zeer zorgwekkende stoffen zoals PFAS, asbest en zware metalen.
Deze formuleringen klinken op het eerste gezicht goed, maar de concrete invulling kan nog alle kanten uit. De invulling zal volledig afhangen van de sérieux van de vakminister. In haar visie maakt de Vlaamse regering de koppeling niet met gezonde ecosystemen, onze eigen gezondheid, een stabiel klimaat als fundament. Integendeel: door natuur in het regeerakkoord naar het achterplan te schuiven, legt deze regering een duidelijke wetenschappelijke consensus en een breed gedragen maatschappelijke vraag naast zich neer. We moeten de uitdagingen in de ogen kijken en de natuur gebruiken als bondgenoot voor onze eigen gezondheid.
Return on investment: onderzoek toont aan dat een toename in groen van 10 procent binnen een straal van 1 kilometer van de woonomgeving de kosten voor volksgezondheid met gemiddeld 214 euro per persoon doen dalen. Als we dit opschalen naar tien miljoen mensen zouden we bovendien 400 miljoen euro aan kosten kunnen besparen die voortvloeien uit afwezigheid op het werk door ziekte, aangezien er jaarlijks meer dan 50.000 mensen minder ziekteverlof zouden opnemen (KPMG, 2012). Natuurpunt reikt de de hand naar de nieuwe Vlaamse regering om hier samen werk van te maken.
Contactpersoon: Stijn Van Belleghem, mail: stijn.vanbelleghem@natuurpunt.be
Contact
Voor vragen, neem contact op met Mattias Bruynooghe, diensthoofd Beleid, mail: mattias.bruynooghe@natuurpunt.be
Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief