Zeevogels duiken wereldwijd in het rood

Dat blijkt uit een nieuwe update van de internationale Rode Lijst voor vogels, die Birdlife vandaag bekend maakt. De Drieteenmeeuw, die bij ons regelmatig aan de kust te zien is en onder andere in het noorden van Frankrijk broedt, dreigt wereldwijd uit te sterven als er niets gebeurt. Oorzaak: het verdwijnen van geschikte broedplekken, klimaatverandering en bijvangst door schepen. In totaal bestaan er wereldwijd 11.122 vogelsoorten. Een vierde daarvan is in mindere of meerdere mate met uitsterven bedreigd.

Overbevissing en veranderingen in de oceaan als gevolg van de klimaatverandering hebben ervoor gezorgd dat de voornaamste bron van voedsel voor de soort (de zandaal) gekelderd is. Dat voedseltekort leidt ertoe dat soorten die ervan afhankelijk zijn zoals de Drieteenmeeuw niet meer in staat zijn om zijn kuikens te voeden. Dat heeft de afgelopen jaren geresulteerd in massale mislukte broedsels in de Noord-Atlantische en Pacifische kolonies. In de Rode Lijst van vorig jaar stond de soort nog geboekstaafd als Niet bedreigd, nu wordt hij geüpdatet naar Kwetsbaar, twee stappen dichter bij de afgrond. Wereldwijd liet de soort een afname van 40% optekenen sinds de jaren ‘70.

Voor volwassen vogels zijn bijvangst door visserschepen, vervuiling en de jacht op de Faeroër Eilanden en Groenland factoren die de dramatische achteruitgang van de Drieteenmeeuw kunnen verklaren.

De Drieteenmeeuw doorkruist, meer dan de meeste andere meeuwensoorten, grote delen van de oceaan om voedsel te vinden. Ze zijn daardoor geregeld in de internationale wateren te vinden, gebieden die niet onder de jurisdictie van een bepaald land vallen. Ook andere arctische en Noord-Atlantische zeevogels zoals de Papegaaiduiker doen het slecht, zo blijkt uit de update van de Rode Lijst. Birdlife, de internationale koepel van natuurverenigingen waarvan Natuurpunt de Vlaamse partner is, heeft voorgesteld een beschermingszone af te bakenen die de foerageergebieden van Drieteenmeeuw, Papegaaiduiker en meer dan 20 andere zeevogelsoorten veilig stelt.  

Naast de Drieteenmeeuw staan op de nieuwe Rode Lijst enkele soorten die hier nu en dan als zeldzame dwaalgast voorkomen, en die de laatste jaren sterk zijn achteruitgegaan: de Wilgengors, de Sneeuwuil en de Wenkbrauwalbatros.

Wereldwijd boert meer dan een kwart van de 238 onderzochte vogelsoorten achteruit ten opzichte van vorig jaar. Tegenover die negatieve trend staat het succesverhaal van enkele soorten, zoals de Kroeskoppelikaan in Zuidoost-Europa, een soort die herstelt dankzij volgehouden inspanningen en een soortbeschermingsplan dat belangrijke broedplaatsen in Griekenland, Roemenië en Bulgarije veilig stelt.

Afbeelding

Dat negatieve trends omkeerbaar zijn, mits de juiste inspanningen, bewijst de Kroeskoppelikaan. In Griekenland is de populatie er op minder dan 20 jaar tijd met 200 procent toegenomen (foto: A.Vizi)

In totaal bestaan er volgens de IUCN wereldwijd 11.122 vogelsoorten. 25% daarvan is in meer of mindere mate met uitsterven bedreigd. 156 soorten zijn sinds 1500 uitgestorven, met de Dodo als bekendste voorbeeld. 222 soorten staan gecatalogeerd als Met uitsterven bedreigd: het risico is extreem groot dat ze zullen uitsterven in de nabije toekomst.

Over deze laatste 2 categorieën brengt Nigel Collar van BirdLife International een uiteenzetting op de 18de editie van de Belgische Vogeldag op 24 februari.

Tekst: Gerald Driessens, Natuurpunt Studie
Foto: Ed Marshall & A. Vizi