Warm weer lokt libellen uit het water

De hoge temperaturen van de afgelopen dagen hebben ervoor gezorgd dat veel juffers en libellen zijn uitgeslopen. Ze hebben als larven in het water geleefd en kruipen nu op een plantenstengel en sluipen uit. Hier en daar gebeurt dat massaal.

De larven van libellen en juffers leven eerst onder water. De juffers vaak maximaal een jaar, maar de grotere libellen soms wel drie jaar of langer. Daarbij eten ze allerlei diertjes en ze groeien hard en vervellen meerdere keren. Tegen de tijd dat ze klaar zijn om libel te worden, liggen ze enige tijd aan het wateroppervlakte, om alvast wat te wennen aan het ‘luchtleven’. Vervolgens kruipen ze uit het water en pakken ze zich met hun poten stevig vast aan een stengel of aan iets anders dat stevig genoeg is. Dan barst het huidje van de larve achter de kop open en ‘wurmt’ de libel zich uit het larvenhuidje, ze sluipt uit.

Als ze uit hun huidje zijn, pompen ze hun vleugels op met lichaamsvloeistof. Vervolgens trekken ze die vloeistof weer terug uit de vleugels en gebruiken ze die om hun achterlijf op de juiste grootte te brengen. Dan gaan ze weg van het water, want zolang ze niet geslachtsrijp zijn, hebben ze daar niets te zoeken.

Ze gaan soms tot vele honderden meters en de grotere soorten zelfs kilometers van het voortplantingswater weg. Je kan ze dan ook op allerlei droge plekken tegenkomen, ook ver van open water. Doordat ze vaak gezamenlijk uitsluipen, kun je soms tientallen tot honderden jonge libellen bij elkaar zien. Dat ze jong zijn zie je doordat de vleugels nog niet helemaal doorzichtig zijn en ook de kleur van het lijf is anders dan als ze volledig zijn uitgekleurd. Op dit moment komen onder andere Viervlek, Smaragdlibel en Platbuik massaal tevoorschijn maar ook tal van zeldzamere soorten als Noordse witsnuitlibel, Bruine korenbout, Beekrombout en Glassnijder worden volop gezien.

Naast de genoemde libellen zijn er ook al volop juffertjes actief. Deze zijn kleiner en hebben een dun achterlijf. De vleugels houden ze meestal langs het achterlijf en niet uitgespreid zoals de grotere libellen wel doen. Naast de Vuurjuffer, die er altijd als eerste bij is, komen nu ook drie andere algemene juffertjes tevoorschijn, namelijk Lantaarntje, Azuurwaterjuffer en Watersnuffel. Een aantal zeldzame soorten die reeds rondvliegen zijn Variabele waterjuffer en Maanwaterjuffer.

De meetnettellers van Natuurpunt zijn de Maanwaterjuffers volop in kaart aan het brengen. Voor 2016 zoeken we nog tellers voor de Rivierrombout. Deze soort brengen we in kaart door tussen half juni en half augustus larvenhuidjes te tellen. Ook in 2017 zal Natuurpunt heel wat libellensoorten in kaart brengen en kunnen we nog hulp gebruiken.

Interesse om mee te helpen? https://www.natuurpunt.be/meetnet-libellen

Tekst: Kars Veling, Vlinderstichting Nederland met aanvullingen door Jorg Lambrechts, Natuurpunt Studie
Foto: Leo Vaes
Dit bericht verscheen eerder op naturetoday.com