Sierlijke slakkendoders

20 okt 2024
Categorieën
Lokaal nieuws
Organisatie
Natuurpunt Holsbeek

Slakken, slakken, slakken… We zijn ze deze zomer veelvuldig tegengekomen, vaak met een  zekere ergernis over hun onverzadigbare vraatzucht. Gelukkig duiken er onverwacht enkele natuurlijke slakkenvijanden op in de tuin.

Een graag geziene gast is de rouwslakkendoder (Coremacera marginata) (figuur 1), een roofvlieg met gemêleerde vleugels, die in zijn levenscyclus voor de dood van ongeveer 25 slakken zorgt. Hij dankt zijn lugubere naam aan het feit dat zijn larven op slakken parasiteren. Het vrouwtje legt na de paring dagenlang telkens een aantal eitjes op de grond. De larven zoeken landslakken, waarbij ze zich mogelijk laten leiden door sporen van slakkenslijm. Dan dringt de larve in de slak binnen en knabbelt er met kleine beetjes aan. Op die manier blijft de slak langer leven en kan dus tot tien dagen vers blijven als voedselbron. Als er meerdere larven het op dezelfde slak voorzien hebben, sterft ze natuurlijk sneller en gaan ze op zoek naar een nieuw slachtoffer. Volgevreten vormt de larve een puparium (cocon van geharde huid) in de bodem of onder boomstammen. De volwassen slakkendoder kan je observeren tussen juni en oktober en voedt zich met bloemennectar, organisch afval of honingdauw.

Deze vliegen, lieveling van slakkenhaters, zie je echter zelden in zo’n hoge concentratie, dat ze een grote invasie van slakken in de tuin kunnen verdelgen. Maar ja, alle beetjes helpen.

Rouwslakkendoder
Figuur1: Rouwslakkendoder

Over het graspaadje naast de pompoenen glijdt gracieus een lange slanke tijgerslak (Limax maximus) (figuur 2), die opvalt door haar ontegensprekelijke schoonheid. Deze slak met de karakteristieke roofkattentekening, een patroon van donkere lange vlekken en puntjes ruimt de tuin grondig op. Ze doet zich tegoed aan groenteafval, dorre planten, schimmels, kadavers en heel belangrijk ze eet andere naaktslakken en hun eitjes. Een geweldige hulp bij slakkenbestrijding! Overdag houdt de tijgerslak zich schuil op vochtige plaatsen, zoals onder stenen of dood hout en gaat ‘s nachts actief op zoek naar voedsel. Verborgen in haar mantel bevindt zich een restant van een slakkenhuisje, een soort ovalen schaaltje (3-5 mm lang), dat dient als kalkreservoir.

Tijgerslak
Figuur 2: Tijgerslak

De tijgerslak, ook grote aardslak genoemd, trekt niet alleen aandacht door haar elegantie en ecologische opruimactiviteit, maar ook door haar prachtige acrobatische, kunstzinnige liefdesspel. Bij het spectaculaire voorspel kruipt in eerste instantie de ene slak achter de andere en stimuleert deze door aanrakingen van het staarteinde. Vervolgens omcirkelen ze elkaar en scheiden daarbij grote hoeveelheden slijm af. De omarming wordt steeds intiemer, ze draaien zich sterker in mekaar, wiegen hun koppen heen en weer. Dan volgt een echt huzarenstukje, waarbij de partners mekaar blind vertrouwen. Ze scheiden allebei een sterke slijmdraad af en laten zich langs dit ‘touw’, nog altijd vast verstrengeld, zakken tot 40 cm diep. De bevruchting gebeurt kwetsbaar bengelend in de lucht. Bij de hermafrodiete tijgerslakken verschijnen de penissen vanuit het hoofd en draaien om mekaar heen, net zoals de slakken zelf. De uitwisseling van sperma kan uren duren. Een artistiek, poëtisch en gelijkwaardig liefdesspel, waarbij de partners mekaar bevruchten! Daarna gaan ze elk hun eigen weg: eentje klimt via de draad terug naar boven, de nadere laat zich naar beneden zakken. Na twee tot drie weken leggen ze 100 – 200 glasheldere eieren (3,5 – 4 mm) in hoopjes. Drie tot vier weken erna glippen de jonge piepkleine slakken (8 – 13 mm lang) eruit. Een week later krijgen ze hun typische tijgertekening. Na 1 tot 1,5 jaar worden de volwassen dieren geslachtsrijp als ze hun relatief hoge eiwitbehoefte kunnen dekken. In tegenstelling tot andere slakken leeft de tijgerslak 2,5 tot 3 jaar. Voor de winter zoeken ze een beschutte plaats, zoals composthopen, serres of andere warme plekjes om hen te beschermen tegen vorst. Vermijd het leggen van slakkenkorrels, want die doden ook deze natuurlijke vijand van de invasieve naaktslak.

Interessante weetjes:

  • De rouwslakkendoder is een vlieg, die behoort tot de familie van de slakkendoders (Sciomyzidae).

  • De grote kartuizerslak (Monacha Cantana) verdedigt zich tegen een slakkendoder door zoveel slijm aan te maken dat de larve stikt.

  • De tijgerslak heeft als grootste slak van België een lengte van 12 - 15 cm (zelfs tot 20 cm). Ze beweegt zich in een actieradius van vijf tot tien meter rond haar schuilplaats.

Meer info

Tekst: Winnie Van Hemelryck