Recordaantal tellingen ondanks wisselvallig vlinderweer

Van 4 tot 26 juli 2020 was er De Grote Vlindertelling van Natuurpunt. Er werden 22.182 tellingen gedaan in 7.380 tuinen, een recordaantal. Net als in voorgaande jaren staat het klein koolwitje op één, op de voet gevolgd door de atalanta. Op de derde plaats staat de dagpauwoog, die er weer wat bovenop komt na twee tegenvallende jaren.

Wisselvallig weer in juli 

Juli 2020 was voor het eerst in jaren nog eens een wisselvallige zomermaand. Geen topweer dus voor vlinders. Heel wat tellers gaven het signaal dat het een zwakke tot hooguit gemiddelde vlindermaand was. Toch heeft dat Belgische weer voordelen. Na het klein koolwitje en de atalanta komt de dagpauwoog (vertegenwoordigd in 8.049 tellingen) op de derde plaats. Vorig jaar stond de soort nog op plaats 7 en werd hij in amper drie op tien tuinen gemeld. De populatie van deze netelgebonden vlindersoort crashte in de recorddroge jaren 2018 en 2019 maar heeft zich nu hersteld tot het niveau van voordien. 

Nieuwe telmethode

Voor het eerst werd gewerkt met steekproeftellingen van vijf minuten. Zo kregen we een beter zicht op de vraag ‘hoeveel vlinders zie je in een gemiddelde Vlaamse tuin op vijf minuten?’. Dat aantal bedraagt zes.
In 12.515 tellingen komt het klein koolwitje voor en belandt daarmee op de eerste plaats. Het verschil met de atalanta is klein: die werd gemeld in 12.134 tellingen. 

Verliezers

Terwijl de dagpauwoog zich wat herstelt, is dat geenszins het geval voor twee andere vlindersoorten die eveneens hun eitjes op netels leggen: het landkaartje en de kleine vos. Het landkaartje is maar in twee procent van de tellingen vertegenwoordigd, een dieptepunt voor deze soort. Ook de kleine vos geraakt niet uit het sukkelstraatje waar hij al jaren in zit. Die vaststelling doet ook de Nederlandse Vlinderstichting, die in Nederland in dezelfde periode de tuinvlindertelling organiseerde. Waarom die kleine vos in Noord-Nederland (en in Wallonië) veel beter standhoudt, dan in Vlaanderen en Zuid-Nederland, is vooralsnog onduidelijk. 

Winnaars

Gelukkig doen niet alle soorten het slecht. Het boomblauwtje zit in alle provincies in de top tien en bekleedt nationaal een zevende plaats. Voor dit niet zo opvallende vlindertje een goed resultaat. Ook de dagactieve kolibrievlinder wordt voor het vijfde jaar op rij veel gemeld. In drie provincies zit deze soort zelfs in de top tien. De kolibrievlinder is een trekvlinder die vanuit Zuid-Europa naar Vlaanderen vliegt. 
Trends van voorgaande jaren zetten zich door: opnieuw zijn er relatief veel meldingen van warmteminnende soorten zoals keizersmantel en kaasjeskruiddikkopje. 

Gaat het weer goed met onze vlinders?

Hoewel er dit jaar geteld is in een recordaantal tuinen, is het allesbehalve een recordjaar op vlindervlak. Uit andere tellingen die het hele jaar door lopen en in 1991 gestart zijn, blijkt dat vooral de graslandvlinders (waaronder ook hooibeestje en zwartsprietdikkopje) de voorbije dertig jaar in de klappen delen.
Vlinders tellen levert nuttige informatie, maar iets voor vlinders doen in je tuin is minstens even belangrijk. Natuurpunt wil mensen oproepen om hun tuin vlindervriendelijk in te richten, door bijvoorbeeld een gevarieerd aanbod aan nectarplanten en wilde hoekjes te voorzien in je tuin. 

Regionale verschillen

Zoals elk jaar merken we ook dit jaar regionale verschillen. In Limburg en Antwerpen scoort de citroenvlinder beter (met een vijfde plaats), terwijl het oranje zandoogje in Oost- en West-Vlaanderen beter vertegenwoordigd is (eveneens een vijfde plaats). 

TOP 20 Nationaal (aantal tellingen waarin de soort voorkomt)

1. Klein koolwitje 12.515

2. Atalanta  12.134

3. Dagpauwoog  8.049

4. Groot koolwitje  7.864

5. Bruin zandoogje  5.698

6. Gehakkelde aurelia  5.002

7. Boomblauwtje  4.856

8. Citroenvlinder  4.329

9. Oranje zandoogje  3.745

10. Bont zandoogje 2.754

11. Kolibrievlinder  2.634

12. Koninginnenpage  1.620

13. Icarusblauwtje  1.556

14. Kleine vos  1.463

15. Klein geaderd witje  1.179

16. Gamma-uil  788

17. Koevinkje  687

18. Muntvlindertje  676

19. Distelvlinder  601

20. Landkaartje  496

TOP 10 Regionaal (alle provincies)

ANTWERPEN

1. Klein koolwitje 3283

2. Atalanta 3062

3. Dagpauwoog 2069

4. Groot koolwitje 1928

5. Citroenvlinder 1816

6. Boomblauwtje 1457

7. Gehakkelde aurelia 1421

8. Bruin zandoogje 1222

9. Bont zandoogje 817

10. Oranje zandoogje 557

LIMBURG

1. Klein koolwitje 1380

2. Atalanta 1278

3. Dagpauwoog 1078

4. Groot koolwitje 943

5. Citroenvlinder 794

6. Boomblauwtje 730

7. Gehakkelde aurelia 683

8. Bruin zandoogje 619

9. Oranje zandoogje 370

10. Kolibrievlinder 325

OOST-VLAANDEREN

1. Atalanta 3466

2. Klein koolwitje 3171

3. Dagpauwoog 2191

4. Groot koolwitje 2156

5. Bruin zandoogje 1747

6. Oranje zandoogje 1401

7. Gehakkelde aurelia 1290

8. Boomblauwtje 988

9. Citroenvlinder 783

10. Kolibrievlinder 783

VLAAMS-BRABANT

1. Klein koolwitje 2397

2. Atalanta 1755

3. Groot koolwitje 1369

4. Bruin zandoogje 1338

5. Dagpauwoog 1328

6. Gehakkelde aurelia 965

7. Boomblauwtje 960

8. Citroenvlinder 632

9. Oranje zandoogje 538

10. Bont zandoogje 411

WEST-VLAANDEREN

1. Atalanta 2535

2. Klein koolwitje 2234

3. Groot koolwitje 1434

4. Dagpauwoog 1350

5. Oranje zandoogje 866

6. Bruin zandoogje 751

7. Boomblauwtje 706

8. Kolibrievlinder 682

9. Gehakkelde aurelia 628

10. Bont zandoogje 485