Natuurbeheer van grote gebieden

Natuur beheren, zeker in grotere gebieden, is een huzarenstukje. Er komt heel wat bij kijken, maar dankzij de samenwerking tussen vrijwilligers, professionele ploegen en experten wat beheerplannen betreft kunnen we elke verkregen hectare natuur herstellen en opwaarderen.

Natuurpunt beheert almaar meer natuur, en moet dan ook meer en grotere werken uitvoeren. Zo bijvoorbeeld aan de graslanden bij Dalemhof, een ware hotspot van biodiversiteit die we nu aan het herstellen zijn. Dit herstelbeheer begint veelal met het maaien en afvoeren van overwoekerende planten zoals bramen en netels. Het verwijderen van deze vegetatie zorgt er immers voor dat de overwoekeraars uitgeput worden en de zadenbank ‘wakker’ wordt. De zaden van zeldzame flora die soms lang bewaard kunnen blijven in de bodem krijgen zo terug ruimte, licht en warmte, en kunnen kiemen. Door verderzetting van dit beheer komen zeldzamere soorten vaak terug. Andere zaden liften mee met de maaibalk of schoenen van wandelaars — vroeger gebeurde dit door schapen die van gebied tot gebied gingen en zaden in hun pels meenamen. Uitzonderlijk vindt er ook een bewuste en wetenschappelijk voorbereide (her)introductie van een soort plaats.

Voor graslandherstel zijn er soms ook zwaardere ingrepen nodig om bijvoorbeeld   bepaalde bomen te verwijderen, zoals de in Dalemhof vroeger aangeplante balsempopulieren die de plaats innemen van diverse, inheemse soorten die interessanter zijn voor insecten en dus de biodiversiteit. Ook moet soms de waterhuishouding hersteld worden, door het dempen van diepe grachten of net het graven van oppervlakkige greppeltjes.

Gelukkig kan Natuurpunt Leuven rekenen op een groeiende ploeg van vrijwilligers. Voor de grotere werken kunnen we een beroep doen op de professionele terreinploeg van Natuurpunt. Sommige van deze ploegen zijn een onderdeel van Natuur- en Landschapszorg (NLZ), het maatwerkbedrijf in de schoot van Natuurpunt. NLZ bestaat nu 20 jaar en maakte bij die gelegenheid een pakkende portrettenreeks. Lees hier meer over wat NLZ allemaal doet!

Goed plan

Voor het beheer van de natuurgebieden krijgt Natuurpunt in het grootste deel van de gevallen een zekere normvergoeding. Dit is een financiële ondersteuning die ongeveer 80% van de kosten dekt voor het te voeren natuurbeheer. Het wordt voorafgegaan door de opmaak van een stevig uitgewerkt natuurbeheerplan. Ook voor het opstellen van deze plannen werken vrijwilligers samen met professionele experten van Natuurpunt. De goedkeuring van het beheerplan en bijhorende normvergoedingen zijn nodig voor Natuurpunt om zich te engageren om daadwerkelijk natuurherstel te kunnen realiseren. Deze vergoedingen zijn overigens voor iedereen toegankelijk.  

Vandaag zijn er ruim 20 ploegen van aan de slag bij Natuurpunt over heel Vlaanderen. Ze zijn een onmisbare schakel om samen met alle vrijwilligers en leden meer biodiverse ruimte voor plant, dier en mens te maken en te beheren.

Patrick Vanderhulst

Foto’s: Pieter Abts —  maatwerkbedrijf Natuur en Landschap vzw aan het werk

foto’s van de terreinploeg werkzaam in Dalemhof

Foto's Mark Lehouck — natuur en landschap vzw aan het werk in Wijgmaalbroek