Gierzwaluwen (Apus apus) in Eindhout: resultaten 2022

In ’t begin van deze eeuw was er een kleine kolonie gierzwaluwen in het dorp te Eindhout. Een vijftal broedparen maakten jaarlijks hun nest in enkele muurgaten van de kerk en het voormalige gemeentehuis.

Om deze kolonie te ondersteunen, werd in 2007 door onze vereniging beslist om een 30-tal gierzwaluwnestkasten aan te kopen. De toenmalige Laakdalse milieuraad werd bereid gevonden om deze nestkasten te bekostigen.

Na goedkeuring door zowel de kerkfabriek als de gemeente Laakdal werden aan de kerk 5 en aan de oostelijke zijbeuk van het voormalig gemeentehuis 13 nestkasten opgehangen.

Het eerste jaar was het al prijs en werden 4 nestkasten door de gierzwaluwen ingenomen. Jaar na jaar steeg het aantal bezette kasten. In 2013 werd dan ook besloten om aan de voorgevel van het gemeentehuis de resterende 10 nestkasten bij op te hangen en in het voorjaar 2022 nog eens 6 op de lege plaatsen langs de zijgevel. Hierbij kregen we telkens de steun van de gemeente Laakdal bij middel van een hoogtewerker en enkele arbeidskrachten.

De meeste gierzwaluwen zijn ondertussen opnieuw het land uit en fladderen al ergens richting zuidelijk Afrika. Tijd dus om opnieuw de balans voor het voorbije broedseizoen op te maken.

Opvallend is dat er dit jaar veel meer variatie zat in het broedseizoen. Waar de vorige jaren 2 controlerondes, nl. rond 25 juni en opnieuw rond 7 juli, voldoende waren om alle broedsels te ringen, zijn we dit jaar 4 x op stap moeten gaan om alle jongen te kunnen merken tussen 24 juni en 2 augustus. In sommige nestkasten zijn zelfs paren nog na onze eerste controle met ei-leg begonnen.

Nestsucces

Opgehangen nestkasten: 34

• Nestsucces: 23
• Aantal jongen: 47
• Gemiddelde/nest: 2

Verdeling aantal jongen

• 7 paren: 3 jongen
• 10 paren: 2 jongen
• 6 paren: 1 jong

Aantal nestkasten zonder broedsel: 7
Aantal mislukkingen in ei-fase: 4

Het broedsucces is duidelijk lager dan vorig jaar met toen 68 jongen in 28 nestkasten en dus een nestgemiddelde van 2,4 jongen per nest. Een reden hiervoor is ons niet onmiddellijk duidelijk. In enkele lege kasten werden wel al enkele volwassen vogels aangetroffen, waarschijnlijk nog niet geslachtsrijpe beesten die al op verkenning waren voor volgend jaar. In de 6 nieuw opgehangen nestkasten is het dit jaar nog niet tot een succesvol broedsel gekomen.

Controles

Tijdens het ringen van de jongen worden heel dikwijls ook de oudervogels in de nestkast aangetroffen. Wanneer ze al geringd zijn worden de ringnummers genoteerd en anders krijgen ze ook een ring aangelegd. Op deze manier worden al vele jaren de ouders per nestkast opgevolgd.

Dit jaar werden op deze manier 13 volwassen gierzwaluwen geringd en niet minder dan 34 controles uitgevoerd van eerder geringde vogels. Opmerkelijkst hierbij was de controle van een vogel die op 28 juni 2009 als nestjong ter plaatse was geringd en dus al meer dan 13 jaar elke zomer opnieuw Eindhout opzoekt.

Aantal controles: 34

Aantal geringd in jaar:

• 2009: 2
• 2013: 4
• 2014: 1
• 2015: 2
• 2016: 2
• 2017: 3
• 2018: 2
• 2019: 4
• 2020: 7
• 2021: 5
• 2022: 2

Tenslotte werd N73686 ook dit jaar voor de derde maal gecontroleerd. Deze vogel werd als nestjong geringd in Neerpelt op 7 juli 2018 en heeft dus in Laakdal zijn vaste stek gevonden.

Het blijft een boeiende bezigheid om deze schitterende vogels in Eindhout te mogen blijven opvolgen. Hopelijk mogen we hier nog vele jaren van genieten.

Tekst: Herman Berghmans
Foto's: Paul Helsen