Exit bladpootrandwants?

De opvallende Bladpootrandwants dankt haar naam aan haar verbrede achterpoten. Deze Noord-Amerikaanse wants maakte in ons land een opvallende opmars, sinds haar eerste verschijning in 2006. Maar in 2015 kende de soort een onverwachte terugval. Het einde van een opmars?

Als nieuwkomer was de Bladpootwants, of Bladpootrandwants zoals ze tegenwoordig officieel heet, moeilijk over het hoofd te zien. Deze ca. 2 cm grote soort kent geen verborgen leefwijze en werd daardoor ook vaak opgemerkt (en gefotografeerd) door niet-kenners. Via de website www.waarnemingen.be werden de voorbije tien jaar meer dan 1000 waarnemingen van de exoot verzameld.

Van een explosieve toename kunnen we niet meteen spreken, maar op minder dan tien jaar koloniseerde de soort heel Vlaanderen en het aantal meldingen nam van jaar tot jaar exponentieel toe. Op sommige plekken werden al opmerkelijke aantallen genoteerd. Zo werden in Beverlo 50 exemplaren gezien op 9 oktober 2013 en bedroeg het record voor 2014 100 exemplaren in Balen op 20 oktober.

Van de Bladpootrandwants is bekend dat ze in het najaar plekken zoekt om in het volwassen stadium te overwinteren. Ook bij ons gebeurt dat vaak binnenshuis. In Noord-Amerika staat de soort onder meer daarom bekend als pestsoort, omdat ze, net als Aziatische lieveheersbeestjes, in grote aantallen binnenshuis kan komen. Gezien de stijgende aantallen van de laatste jaren lag het in de lijn van de verwachtingen dat dergelijke problemen ook bij ons zouden gaan voorkomen. Maar in 2015 lijkt een opvallende kentering ingezet. Het hoogste gemelde aantal bedraagt tot en met november amper 5 exemplaren. Tot nog toe werden 144 waarnemingen van de soort ingevoerd: daarmee zitten we weer op het niveau van 2012. Terwijl de Bladpootrandwants in 2014 in niet minder dan 145 kilometerhokken werd waargenomen, bedraagt dat aantal dit jaar 93.

Afbeelding

Een sterke en onverwachte terugval dus, die ook heel wat waarnemers met verbazing hebben vastgesteld. ‘Op het trektelplatform in Averbode Bos en Heide konden we de voorbije jaren heel regelmatig rondkruipende bladpootwantsen waarnemen, vaak meerdere exemplaren tegelijk. Maar dit jaar blonken ze uit in afwezigheid’, meldt vogelteller Koen Leysen. Bladpootrandwantsen zuigen sappen uit naaldbomen, en de Kempische dennenbossen zoals in Averbode vormen hier hun biotoop bij uitstek.

Waarom de soort in 2015 beduidend minder talrijk is dan in voorgaande jaren is niet helemaal duidelijk. Uit onderzoek in Noord-Amerika en Italië is bekend dat Bladpootrandwantsen door sluipwespen (o.a. van het genus Anastatus) geparasiteerd kunnen worden; tot 30% van de individuen kan zo aangetast worden. Maar of het ook bij ons met parasieten te maken heeft, werd nergens vastgesteld. Ook kunnen klimaatgerelateerde factoren meespelen. Zachte winters draaien niet altijd positief uit voor insecten die in het volwassen stadium overwinteren. In 2012 maakte de soort ook al een onverwachte dip, maar toen na een vrij strenge winter.

Tenslotte valt af te wachten hoe deze exoot het volgend jaar gaat doen. Bij insecten zijn sterke populatieschommelingen eerder regel dan uitzondering. De kans dat de Bladpootrandwants in 2016 de aantallen van topjaar 2014 evenaart of overtreft, is zelfs niet onbestaande. Wordt dus vervolgd.

Tekst: Wim Veraghtert, Natuurpunt Studie Foto: G. Rijmenans