De ochtendstond heeft goud in de mond

Nachtpauwogen doen het in tegenstelling tot wat hun naam doet vermoeden liefst overdag. Pijlstaarten hebben een voorkeur voor de nacht. Maar om een parend koppeltje hoornaarvlinders te zien, moet je een vroege vogel zijn. Ze beginnen er soms al aan vanaf 7u00 in de ochtend.

Rupsen van deze wespvlinders leven en verpoppen in volwassen populierenstammen. Bij een dergelijke levenswijze moet je als rups wel vooruitziend zijn: als vlinders hebben ze immers geen kaken waarmee ze zich een weg door het hout naar buiten kunnen banen. Alvorens te verpoppen bereidt de rups, die wel nog kaken heeft, dus zelf haar ontsnappingsroute voor. Ze knaagt daarvoor een uitkomstgang tot vlak onder de schors. Helemaal op het einde laat ze een dun pelletje intact. Door dit ‘luikje’ blijft de gang vanaf de buitenzijde verscholen. Anders zou het voor predatoren wel heel makkelijk zijn om het dier te lokaliseren.

Vlak voor uitkomst wringt de beweeglijke pop zich door het einde van de gang. Ze duwt zich daarbij handig af met de tandjes die ringvormig om het achterlijf staan ingeplant. Ten slotte wordt het luikje doorprikt en schuift de pop naar buiten die even later uitkomt.

Meteen na het oppompen van de vleugels verspreiden de vrouwtjes hun feromonen. Deze geurstoffen moeten mannetjes uit de buurt aantrekken. De gelukzak die haar als eerste weet te vinden, mag ermee copuleren. Hij doet dit door zijn achterlijf aan het hare vast te haken. In haar ogen kijken, doet hij daarbij niet. Romantiek is niet besteed aan hoornaarvlinders: het moet vooruit gaan, want elders wacht misschien nog een tweede maagd op zijn diensten.

Hoewel algemeen in ons land, kom je hoornaarvlinders niet zo vaak tegen. De uitkruipgaten blijven echter vele jaren na uitkomst nog te zien onderaan populierenstammen, waardoor de aanwezigheid van de soort makkelijk vast te stellen is. Voor wie actief op zoek wil naar de prachtig goudgele vlinders of zelfs een paring, loont het in deze tijd van het jaar dan ook de moeite om (Canada)populierenstammen in de ochtendzon af te speuren. Soms tref je ze ook aan in naburige vegetatie. Wacht niet tot de namiddag, want dan is het intieme moment van de hoornaarvlinder meestal al lang voorbij.

Tekst & foto's: Ruben Meert, Voelspriet, de insectenwerkgroep van Natuurpunt