De mysterieuze verdwijning van de verkiezingsborden in Munsterbilzen

Al meer dan 25 jaar zetten de vrijwilligers van Natuurpunt zich met hart en ziel in om betere en waardevollere natuur te realiseren. We beheren momenteel 320 ha natuur gelegen in Bilzen-Hoeselt: het Munsterbos, Molenbeemden, de Demervallei, de Wijngaardbossenen en de vallei van de Winterbeek.

In deze gebieden proberen we o.a. om de biodiversiteit te verbeteren, dier- en plantensoorten te beschermen of te herintroduceren, bosuitbreiding te realiseren of het waterbergend vermogen te vergroten zodat woonwijken en landbouwgrond gespaard blijven van wateroverlast. We werken daarvoor vaak samen met lokale landbouwers.

Het beheer van het Munsterbos startte in 2000.  Het natuurgebied is in 25 jaar uitgegroeid tot een prachtig beschermd natuurgebied van ruim 200 ha met een variëteit aan oude bossen met loofbomen, sparren, vijvers en heide, gevoed door enkele van de zuiverste beken van Vlaanderen.

Blijkbaar raakten we bij sommigen in ons gemeentebestuur een gevoelige snaar. De borden verdwenen meteen. Er werd gereageerd met verontwaardiging en boze telefoons, er werd gedreigd met het terugschroeven van de steun aan Natuurpunt en zelfs met een gasboete.

Geen enkele lijsttrekker of partij nam contact met ons op om gewoon eens te luisteren of om het ganse verhaal en de historiek in kaart te brengen.

Onze vrijwilligers beheren 3.200.000m² natuur in Bilzen-Hoeselt, een gebied zo groot als Martenslinde.

• Onkosten zoals bijv. benzine en werkkleding nemen ze voor eigen rekening.

• Werkmaterialen en professionele ondersteuning worden bekostigd door Natuurpunt.

• ± 30 vrijwilligers engageren zich om beheerwerken uit te voeren. Nog vele anderen helpen bij o.a. de communicatie, educatie, gidsbeurten, …

• ± 260.000 gratis werkuren voor natuurbeheer, dat betekent: ± €6.500.000 aan uurlonen (€25/uur) die we de gemeente uitspaarden.

• ± 5000 uren aan vergaderingen en overleg

• 8 vrijwilligers besteden alleen al ± 1000u/jaar aan de dieren (2 ezels en 2 pony’s) die de dijken en de heide begrazen.

• ± €3.500.000 Vlaamse en Europese subsidies haalden we al naar onze gemeente door onze aankopen.

We informeren en sensibiliseren, we versterken het sociale weefsel.

• We organiseren en begeleiden opleidingen (in Bilzen loopt momenteel de cursus ‘Word Natuurgids’), activiteiten, lezingen en wandelingen voor natuurliefhebbers, scholen, verenigingen en bedrijven.

• We begeleiden wekelijks 2 groepen patiënten van het Medisch Centrum St. Jozef bij onderhoudswerkzaamheden in het Munsterbos.

• Lokale lagere scholen doen een beroep op onze vrijwilligers voor natuureducatie in onze natuur.

• We voeren administratieve en organisatorische taken uit zoals de planning en opvolging van onderhoudswerken die niet in eigen beheer kunnen worden uitgevoerd, regelgeving i.v.m. natuurherstel van zowel Vlaanderen als Europa, …

• We hebben partnerschappen en werken samen, o.a. met andere natuurverenigingen, de Regionale Landschappen, de fotoclub Natuurfotografie, …

• We communiceren via nieuwsbrieven, flyers en sociale media. Onze nieuwsbrief (deze dus) wordt tweemaandelijks (en soms vaker) verstuurd naar ruim 1000 mailadressen van leden uit o.m. Bilzen en Hoeselt.

• We zorgen ervoor dat mensen zich bewust worden van de wetgeving die de natuur beschermt. We spreken hen aan als ze van de paden afwijken en lokale fauna en flora verstoren, als ze hun hond(en) laten loslopen in onze natuurgebieden, als ze wild parkeren of wildkamperen. We ruimen andermans afval op, we zien toe op het jachtreglement …

• Onze conservator die haast voltijds (gratis) het beheer coördineert, fungeert ook als contact- en meldpunt bij overlast, illegale storten, stroperij…

Op die manier zetten vele vrijwilligers zich in voor de natuur in onze omgeving

Onze vrijwilligers zijn ambitieus, maar worden beperkt omdat ze geen uitvalsbasis of plek hebben voor:

• educatie (scholen, psychiatrisch centrum, jeugd, volwassenen);

• informeren en sensibiliseren over natuur, toerisme, regelgeving, klimaat, mentale gezondheid;

• activiteiten zoals workshops, lezingen, exposities;

• vergaderingen en samenwerkingen;

• berging van klein materiaal;

• onthaal en vertrekplaats voor natuurwandelingen; 

• horeca, deels gekoppeld aan activiteiten.

Een ideale uitvalsbasis is een bezoekerscentrum met vergader- en bergruimte dat gewijd is aan de natuur, dat mogelijkheden biedt voor educatie naar kinderen, jeugd en volwassenen om de huidige samenwerkingen met een aantal scholen en het Medisch Centrum Sint-Jozef verder uit te bouwen. Een startplaats voor gegidste wandelingen, een laagdrempelige ontmoetingsplek waar men terecht kan voor informatie en iets kan drinken of eten.

Vandaag gebeuren vergaderingen en overleg meestal op het terrein of bij één van de vrijwilligers thuis, doorgaans bij de conservator van het Munsterbos of bij onze (nieuwe) voorzitter. Zij stellen niet alleen hun tijd, maar ook hun privéruimte ter beschikking en zorgen voor de ontvangst en drank. Dit beperkt het aantal deelnemers aan een overleg en is een aanslag op hun privacy.

Voor de afdelingsvergadering van de grotere groep (tot 30 mensen) wordt wel af en toe gebruik gemaakt van een vergaderlokaal in de Kimpel. Ook de cursus ‘Word Natuurgids’ gaat door in deKimpel.

Met de stijgende oppervlakte in beheer, neemt ook het beheermateriaal toe, dus is er ook nood aan een veilige stockageruimte. Vandaag gebeurt de berging van onze werkmaterialen in een werfkeet die in het natuurgebied staat. Dit is verre van ideaal.

Talloze bezoekers genieten volop van onze mooie natuur; om er te wandelen, te joggen, te fietsen, de honden uit te laten of te verdwalen. Volgens de tellers vinden zo’n 75.000 wandelaars/jaar hun weg naar en in onze natuurgebieden.

De natuur is de ideale plek om tot rust te komen, om elkaar– soms zelfs stiekem – te ontmoeten, unieke foto’s te maken of dieren en bijzondere planten te spotten. Scholen trekken er op onderzoek uit om te leren, verenigingen organiseren er hun activiteiten, bedrijven zetten er zichzelf via teambuildings en sportevents in de kijker.

Financiële steun

€5000/jaar, dat is de standaard dotatie van gemeente Bilzen voor zijn natuurverenigingen.

Dit bedrag moeten wij delen met de collega’s van Natuurpunt SpARo, Limburgs Landschap, Orchis én de boomgaardenstichting.

Ter vergelijking: De toelage van de stad Tongeren alleen al aan de Natuurpuntwerkgroep “De Kevie” bedraagt €25.000/jaar.
De stad investeerde onlangs ook fors in het bezoekerscentrum in de Kevie.

Daarnaast sponsort Tongeren elk jaar de Plantenverkoop van Natuurpunt Limburg: elke Tongers gezin mag gratis 5 inheemse planten of een nestkast bestellen. De stad trekt hiervoor zo’n  €7000 uit. De winst van de Plantenverkoop gaat naar de vrijwilligers van de lokale afdelingen en wordt zo opnieuw in de natuur in de eigen gemeente geïnvesteerd.

Een bezoekerscentrum?

In Bilzen noch in Hoeselt is er vandaag een bezoekerscentrum dat gewijd is aan de natuur.

We lopen achterop, want ruim 25 Limburgse gemeenten hebben wél een bezoekerscentrum (BC) of een toegangspoort tot hun natuurgebieden.