Atalanta met voorsprong de meest getelde vlinder in Vlaamse tuinen

MECHELEN, 8 augustus 2016, 12h - Natuurpunt heeft afgelopen weekend voor de tiende keer het vlindertelweekend georganiseerd. Uit de resultaten van de eerste 6000 deelnemers blijkt de meest getelde vlinder met grote voorsprong de atalanta te zijn: een grote zwarte dagvlinder met witte en oranje banden. In een gemiddelde Vlaamse tuin vlogen afgelopen weekend 14 vlinders van 5 verschillende soorten.

De atalanta was in alle Vlaamse provincies de meest getelde vlindersoort. Ook vorig jaar was dat het geval, maar toen werd het een nek-aan-nekrace met het klein koolwitje. Dit jaar is het verschil afgetekend: er werden meer dan dubbel zoveel atalanta’s gemeld dan kleine koolwitjes, de tweede talrijkste soort. Het oranje zandoogje vervolledigt de top drie. Ook in Nederland kwam de atalanta dit weekend als de uitgesproken winnaar uit de bus.

De atalanta is een trekvlinder die elk jaar opnieuw in het voorjaar Vlaanderen en de rest van Europa koloniseert vanuit Spanje en Frankrijk. “Ondanks het miezerige voorjaar wisten veel exemplaren onze streken te bereiken. Het regenweer zorgde vervolgens voor een weelderige plantengroei, waardoor de rupsen zich dit jaar extra goed konden ontwikkelen. Het zijn die jonge vlinders die we afgelopen weekend konden zien rondfladderen, in grotere aantallen dan andere jaren”, zegt Wouter Vanreusel, vlinderexpert van Natuurpunt.

Tijdens de recente zachte winters probeerde een deel van de atalanta’s in onze contreien te overwinteren. Dat lukt echter slechts in beperkte mate. De atalanta blijft vooralsnog een echte trekvlinder. “Toch is niet uit te sluiten dat dit gedrag in de toekomst gaat veranderen onder invloed van de klimaatverandering”, aldus nog Vanreusel.

Opvallende stijger in de vlindertelling is het muntvlindertje, een piepklein nachtvlindertje waarvan de rupsen leven van tuinkruiden als munt en wilde marjolein. De laatste jaren wordt die steeds meer gemeld. Mogelijk profiteert de soort van de opmars van de kruidentuintjes. Andere soorten zoals de kleine vos (in 2014 nog de winnaar) en de koninginnenpage doen het dan weer veel slechter dan gemiddeld.

In een gemiddelde Vlaamse tuin vlogen afgelopen weekend 14 vlinders van 5 verschillende soorten. Daarmee geldt 2016 als een matig vlinderjaar.

Met de actie wil Natuurpunt de vlinderpopulatie jaar na jaar in kaart brengen, met behulp van duizenden Vlamingen. Tegelijk wil de natuurvereniging een grote groep mensen in contact brengen met de natuur vlak bij hun huis en hen aanmoedigen om iets te doen voor vlinders in hun tuin.

Resultaten kunnen nu nog ingediend worden via www.vlinderweekend.be

De voorlopige top-10 voor Vlaanderen ziet er als volgt uit (maar deze kan nog veranderen als alle tellingen binnen zijn)

1. Atalanta
De atalanta (een grote zwarte vlinder met witte en oranje banden) is een trekvlinder die elk jaar opnieuw in het voorjaar Vlaanderen en de rest van Europa koloniseert vanuit Spanje en Frankrijk. Minder dan andere soorten hadden ze last van het sombere voorjaar, terwijl de rupsen van de vlinder extra veel voedsel hadden

2.Klein koolwitje
Het klein koolwitje is de meest constante vlinder in onze Vlaamse tuinen en door de jaren heen de meest verspreide vlinder. Hij vindt in onze tuinen dan ook voldoende waardplanten om eitjes op te leggen, dat zijn zowel inheemse koolachtigen als de verschillende soorten kolen in onze moestuinen.

3.Oranje zandoogje
Het oranje zandoogje is niet in alle provincies even talrijk en staat in Antwerpen en Limburg zelfs niet in de top-10. Maar de hoge aantallen in Oost- en West-Vlaanderen brengen hem nationaal wel op de derde plaats.

4. Kleine vos
De kleine vos staat in alle provincies in de top-10, maar er zijn grote verschillen. De aantallen liggen ook merkelijk lager dan de voorbije jaren. Hij werd in 1 tuin op 3 gezien, terwijl dat de vorige jaren nog in de helft van de tuinen was. In 2014 was de kleine vos zelfs de talrijkste soort tijdens het vlinderweekend.

5. Distelvlinder
Distelvlinders zijn trekvlinders die in sterk wisselende aantallen onze streken bereiken. Dit voorjaar waren dat er niet zo veel. Maar hun rupsen konden wel goed ontwikkelen op distels en brandnetels waardoor de soort het dit jaar al bij al niet slecht deed.

6. Dagpauwoog
De alombekende dagpauwoog kende dit jaar een slechte start door het natte voorjaar. In juli herpakte de vlinder zich echter, en was hij samen met de Atalanta bijna overal de meest waargenomen vlinder. Tijdens het vlinderweekend leek hij echter al over zijn vliegpiek heen, waardoor er minder werden gemeld dan verwacht. De soort haalde wel in alle provincies de top-10.

7. Bruin zandoogje
Het bruin zandoogje is een vlinder van graslanden, die daar heel hoge dichtheden kan bereiken. Ook in tuinen wordt hij regelmatig gezien, vooral als er stukken hoog gras zijn, of als er in de omgeving graslanden te vinden zijn.

8. Groot koolwitje
Het groot koolwitje is de grote broer van het klein koolwitje en een iets minder talrijke maar toch veel geziene gast, vooral in moestuinen.

9. Citroenvlinder
De citroenvlinder werd vooral in de provincies Antwerpen en Limburg regelmatig gezien, en minder in de overige provincies. De aantallen lagen echter lager dan de voorbije weken. Vermoedelijk ging een groot deel van de citroenvlinders in zomerrust, een fenomeen waarbij de vlinders voor langere periodes in rust gaan om energie te sparen en zo langer te kunnen leven.

10. Bont zandoogje
Het bont zandoogje was in 1 op 4 tuinen aanwezig en blijft het goed doen in de Vlaamse tuinen.

Overzicht van de meest getelde vlindersoorten van de voorbije jaren:

Benieuwd welke soorten er in je provincie of gemeente op kop staan? Je vindt de voorlopige resultaten meer in detail op deze website.