Aantal soorten Vlaamse sieralgen verdubbeld

De vrijwilligers van Micrasterias, de sieralgenwerkgroep van Natuurpunt vonden de afgelopen tien jaar 376 soorten sieralgen. Vijftig jaar geleden waren er in heel Vlaanderen minder dan 200 soorten bekend. Deze microscopische wiertjes komen vooral voor in zuiver water en vertegenwoordigen daarom een grote natuurwaarde.

De opmerkelijke toename van het aantal soorten is bijna volledig toe te schrijven aan de zoekinspanning, al spelen natuurbehoudsmaatregelen en de verbeterde waterkwaliteit ook een bescheiden rol. Sieralgen zijn kwaliteitsindicatoren en profiteren van natuurherstel. Zo werden in geschoonde vennen en andere natuurinrichtingsprojecten veel soorten teruggevonden waarvan gedacht was dat ze waren uitgestorven.

Ook staat de wetenschap niet stil. Er worden nog regelmatig nieuwe soorten beschreven. Een tiental soorten die nieuw zijn voor de wetenschap zijn intussen aangetroffen in Vlaanderen. De klimaatverandering en invasieve exoten die verantwoordelijk geacht worden voor veranderingen in biodiversiteit, spelen bij sieralgen een minder grote rol. Er zijn slechts enkele soorten waarvan kan aangetoond worden dat ze de laatste decennia een sterke uitbreiding hebben gekend.

Het is bekend dat de 19^de eeuw een vruchtbare tijd was voor natuurstudie. Na WO I liep het aantal waarnemingen sterk terug en het is pas de laatste halve eeuw dat er weer volop aandacht is voor onderzoek naar biodiversiteit. Daarbij spelen vrijwilligers een sleutelrol. Dat blijkt dus ook uit het onderzoek naar sieralgen. In 2005 organiseerde Natuurpunt CVN een cursus en daaruit kwam de werkgroep Micrasterias voort. Op amper 10 jaar tijd verzamelden de vrijwilligers tienduizenden waarnemingen op duizenden plaatsen, poelen, vennen en andere natte biotopen. Er werd zelfs een eigen determinatiewerk uitgegeven waarvoor gebruik gemaakt werd van authentiek fotomateriaal.

Het werk is zeker nog niet af: 40 soorten, waarvan de meeste enkel gekend zijn van vondsten uit de 19^de eeuw, werden tot nu (nog) niet teruggevonden. Regelmatig worden nieuwe ontdekkingen gedaan die je kan volgen op sieralgen.blogspot.be.

Tekst & foto: Jos Gysels, Micrasterias, de sieralgenwerkgroep van Natuurpunt