De gewone schoorsteenwesp (Odynerus spinipes) is een mooie verschijning. In tegenstelling tot het strepenpatroon van de bekende “limonadewespen” (een gele ondergrond met daarop een zwart strepenpatroon) is dat van de schoorsteenwesp net het tegenovergestelde: een zwart lijfje bedekt met fijne, bijna goudkleurige streepjes. Met zijn 10 mm is hij ook een beetje kleiner. Bovendien zal hij je in de zomer niet lastigvallen omdat hij zo zeldzaam is.
Die zeldzaamheid heeft veel te maken met de favoriete nestplaats van de vrouwtjes, in steilwanden. Toch was het enkele maanden nadat Natuurpunt Leuven voor het eerst aan de slag ging op de Scheutsite al prijs. Op de vrijgekomen aarde doken er verschillende vreemde, naar beneden gedraaide “schoorsteentjes” op: de nestplaatsen van de schoorsteenwesp!
Girlpower
Het bouwen van deze nestplaatsen, inclusief de schoorstenen, wordt volledig door de vrouwtjes gedaan. Achter de schoorsteentjes bevinden zich verschillende nestcellen met daarin telkens een eitje. Om uit te groeien tot volwassen diertjes hebben de larven veel dierlijk voedsel nodig. Ook hiervoor vervullen de vrouwtjes hun plicht: ze brengen een twintigtal keverlarven per nestcel aan.
Terwijl de vrouwen bouwen en jagen, doen de mannetjes… niets. Of toch niet veel meer dan de vrouwtjes bevruchten.
Het nut van de schoorsteentjes is niet duidelijk: vermoedelijk zijn ze bedoeld om het nestpredatoren lastig te maken het nest binnen te dringen. Uit onderzoek blijkt dat sommige wespensoorten daar echter wel in slagen. Het lijkt er zelfs op dat schoorsteenwespen het ook zichzelf moeilijk maken hun nesten te betreden.
Dit filmpje toont hoe de korreltjes die de wesp uitgraaft dienst doet om de schoorsteentjes te bouwen.
Biologisch zeer waardevol gebied
We mogen blij zijn dat deze soort op de Scheutsite is opgedoken. Het is (na o.a. de rode maskerbij, de doornkaakzandbij en de donkere rimpelrug) de zoveelste zeldzame vliesvleugelige die de steilwand gebruikt om er haar nageslacht in voort te brengen. Dit kleine stukje Kessel-Lo staat dan ook terecht ingekleurd als een biologisch zeer waardevol gebied.
Wil je graag de mooie schoorsteentjes zelf bewonderen of, met wat geluk, de wespjes zien tijdens hun constructiewerken? Speur dan de bijenwand voorzichtig af in de maanden mei en juni. Volgend voorjaar verzorgen we opnieuw met een ploeg vrijwilligers deze talud, zodat deze plek een bijenparadijs blijft. Laat ons weten als je graag meehelpt op natuurpuntleuven@gmail.com.
Op waarnemingen.be kan je ontdekken welke wilde bijen en wespen er in de omgeving van onze steilwand zijn waargenomen.
Afbeelding
